Cháo ám - đặc sản lạ mà quen của Trà Vinh hấp dẫn mọi du khách

Cháo ám là gì? 

Nói về cháo thì ẩm thực Việt Nam đã rất phong phú với cháo lòng, cháo hàu,… nhưng có lẽ cháo ám là món ăn mà nhiều người lần đầu nghe qua. Đây là món ngon ở Trà Vinh được người dân địa phương và các tỉnh lân cận rất yêu thích. 
 

Thực ra, cháo ám là món cháo cá lóc – món ăn khá quen thuộc với người Sài Gòn và các tỉnh Nam Bộ. Tuy nhiên ở Trà Vinh, món cháo này lại có cái tên đặc biệt là cháo ám.

Nhiều người địa phương kể lại rằng, tên gọi thú vị kia là do món ăn này có cách chế biến cầu kỳ, công phu mới ngon, mới hấp dẫn. Với những cô gái ngày đầu về nhà chồng còn bỡ ngỡ mà phải nấu cháo này thì quả thực là điều ám ảnh. Có lẽ vì thế mà cháo cá lóc được gọi tên cháo ám như một cách “nhắc khéo” đến tài nấu ăn của người nội tướng trong mỗi gia đình. 
 

Ngược dòng về lịch sử, người Trà Vinh cho biến món ngon này xuất hiện ở chợ Châu Thành vào những năm 30 của thế kỷ 20. Lúc ấy, món cháo ám là món ăn sáng được bán nhiều ở chợ và các tuyến đường lớn trong huyện. 

Món ngon của sự công phu và tinh tế 

Món cháo cá lóc này vốn dĩ không có quá nhiều bước chế biến. Nhưng để nấu được một nồi cháo ngon, đòi hỏi người nấu phải có kinh nghiệm trong việc chọn gạo, chọn cá và cả cách kết hợp những gia vị, tạo nên được vị ngọt thanh đặc trưng chỉ có ở món ngon Trà Vinh này mà thôi.  
 

Trong đó, khâu chọn cá lóc là quan trọng nhất. Muốn cháo cá ngon thì phải mua được cá lóc tươi còn sống to và mập. Ngày xưa, người Trà Vinh hay dùng cá lóc đồng để nấu cháo ám cho có vị ngọt tự nhiên. Tuy nhiên này nay cá đồng ít nên cá lóc nuôi được chọn thay thế. Chỉ cần biết cách chọn cá thì dù cá nuôi, món cháo vẫn thơm ngon, đượm vị. 
 

Riêng gạo dùng để nấu món đặc sản Trà Vinh này phải là loại gạo thơm, để khi cháo chín có mùi hương tự nhiên, hấp dẫn. Gạo nấu cháo thường là gạo nguyên, không cần rang như cách nấu cháo lòng. Đó là lý do mà khi cháo chín sẽ có màu trắng tự nhiên, bắt mắt. 
 

Quy trình nấu món cháo cá lóc này gồm các bước cơ bản là sơ chế cá, luộc cá, nấu cháo và hoàn thiện món ăn. Nếu nắm rõ các bước thì hầu như ai cũng nấu được món cháo ám hấp dẫn. Đầu tiên là bước làm sạch cá lóc, cắt khúc rồi cho vào nồi để luộc. Cá khi được luộc chín sẽ được vớt ra, gỡ lấy thịt và bỏ phần xương. Riêng nước luộc cá sẽ cho thêm hành phi thơm vào, thêm gạo để nấu thành nồi cháo chín.
 

Theo kinh nghiệm của những người thợ nấu cháo ám lâu năm ở Trà Vinh, muốn cháo ngon, ngọt và hấp dẫn, cần phải thêm vào một chút hành khô nướng, mực nướng và cả tôm khô. Ngoài ra, có người còn dùng thêm trứng cá lóc cho vào nồi để cháo có màu vàng ươm đẹp mắt. Còn những ai thích ăn cháo có màu trắng thì có thể không cần cho thêm trứng cá. 

Cháo ám khi nấu chín sẽ được múc ra tô, cho cá lóc đã bỏ xương lên trên và thưởng thức cùng với nước chấm. Để trung hòa hương vị món ăn, người Trà Vinh sẽ ăn món cháo này cùng với rau đắng, giá sống, bắp chuối và các loại rau mùi như hành, ngò,… 
 

Trước đây, cháo ám được chấm với mắm tôm. Nhưng ngày nay đa số các hàng quán đều chấm với nước mắm tỏi ớt. Ảnh: thuhugo.93

Một điều quan trọng làm nên vị ngon đặc biệt của món cháo này, chính là nước chấm. Trước đây, người Trà Vinh chuộng món nước chấm pha từ mắm tôm và đường, chanh, ớt, bột ngọt,… đánh thật đều tay, chấm cùng cá lóc. Tuy nhiên ngày nay, để món ăn phổ biến và phù hợp với ẩm thực nhiều vùng miền, người ta chọn ăn cùng nước chấm tỏi ớt. Vị ngọt của cá chấm cùng vị mặn mặn cay cay của nước chấm, tạo nên nét ngon quyến rũ, mà nói theo ngôn ngữ người miền Tây là ngon "hết sảy". 

Cách thưởng thức cháo ám đúng điệu 

Với món ngon Trà Vinh này, có rất nhiều cách để thực khác thưởng thức. Bạn có thể ăn cháo bình thường như cháo lòng, cháo hải sản,… Hoặc bạn cũng có thể học cách ăn chuẩn của người Trà Vinh để cảm nhận hương vị đặc trưng của món ăn này. 
 

Thông thường, người dân địa phương sẽ trộn đều cháo và cá lóc rồi thưởng thức cho nhanh, cho gọn. Có người kỹ tính và cầu kỳ hơn thì gắp cá lóc chấm cùng với mắm nêm, cảm nhận vị ngọt của cá hòa quyện cùng vị mặn ngọt chua cay của mắm tôm, sau đó mới húp từng ngụm cháo nóng hôi hổi.
 

Và dù bạn ăn cháo ám theo cách nào đi chăng nữa thì cũng cảm nhận trọn vẹn vị ngọt thơm khó cưỡng của món đặc sản Trà Vinh này. Nếu có dịp về vùng đất này du lịch, bạn có thể ghé qua chợ Châu Thành hoặc các hàng quán ở khu trung tâm thành phố Trà Vinh. Trung bình, mỗi tô cháo có giá từ 20.000 – 25.000 đồng, giá cả rất bình dân cho một món ăn truyền thống, đậm hương vị ẩm thực của miền Tây Nam Bộ. 

Ngọc Anh (tổng hợp) - dulichvietnam.com.vn