Khám phá Shojin Ryori - Ẩm thực chay tịnh Nhật Bản

Nhật Bản là đất nước có nền văn hóa vô cùng đặc sắc và độc đáo. Bất cứ biểu tượng, món ăn hay sự vật nào được tạo ra ở đây đều ẩn chứa vô vàn những triết lý sâu sắc. Chính vì vậy khi thưởng thức Shojin Ryori - ẩm thực chay tịnh Nhật Bạn bạn sẽ vô cùng ngạc nhiên, bởi đó không chỉ đơn giản là ăn chay, Shojin Ryori còn là một lối sống, một nét văn hoá được người Nhật trân trọng.
 

 

Từ "Sho" nghĩa là "tinh" trong "tinh khiết", nói về trạng thái lột bỏ được tạp chất, từ "Jin" nghĩa là "tiến" trong tiến lên còn Ryori có nghĩa là "nấu nướng" hoặc "ẩm thực". Shojin Ryori không chỉ đơn giản là các món ăn chay thông thường mà là loại ẩm thực mang lại sự thanh tịnh, cảm giác nhẹ nhàng, bình thản trong tâm hồn cho những người thưởng thức nó. 
 

Được biết, người đầu tiên mang trường phái ăn chay này đến Nhật Bản chính là Thiền sư Dogen. Trong thời gian ở Trung Quốc nghiên cứu về Thiền ông đã lĩnh ngộ ra Shojin Ryori. Sau khi trở về Nhật Bản thiền sư đã xây dựng các đền Thiền và khởi xướng ẩm thực chay tịnh. Theo đó, các nhà sư thường phải hành thiền tại đền suốt cả ngày, đối với họ, ăn uống không phải là thưởng thức hay thỏa mãn cơn đói mà để có sức khỏe, từ đó tiếp tục thiền, gạt bỏ mọi suy nghĩ trần tục của con người.
 

 

Điều đó đã thể hiện rõ ràng trong nguyên tắc con số năm khi nấu món chay của người Nhật. Trong đó mỗi bữa ăn chay phải cân bằng 5 màu sắc (trắng, xanh, vàng, đỏ, đen); 5 hương vị (chua, ngọt, mặn, đắng và umami) và 5 cách chế biến (om, hấp, luộc, ăn sống, rán). Tất cả màu sắc và hương vị của món ăn phải hoàn toàn tự nhiên chứ không được thêm bất cứ một loại gia vị nào. Nguyên tắc này giúp cân bằng dinh dưỡng trong các món chay. Từ đó đưa cơ thể con người hoà làm một cùng với cây cỏ, thiên nhiên. 
 

Ngoài ra, ẩm thực Shojin ryori cũng chú trọng lựa chọn các loại rau củ quả theo nguyên tắc mùa nào thức nấy, bởi người Nhật luôn tin rằng loại củ, quả, cây ở mùa nào thì tốt cho cơ thể vào mùa ấy. Đặc biệt, Shojin Ryori luôn đặt nguyên tắc "không lãng phí" lên hàng đầu. Theo đó, bất cứ nguyên liệu nào dùng để chế biến món ăn cũng phải được tận dụng một cách triệt để, từ vỏ cho đến thân, cành, lá… Còn số lượng chế biến thì phải căn sao cho không để thừa. 

 

Từ những đặc điểm trên của trường phái ăn chay Nhật Bản, chúng ta có thể dễ dàng nhận ra được 2 giá trị tinh thần lớn lao, đó là "mùa nào thức nấy" và "không lãng phí". Từ đây chúng ta mới hiểu vì sao một đất nước nghèo tài nguyên thiên nhiên và thường xuyên phải hứng chịu thiên tai như Nhật Bản lại có thể vươn lên trở thành nền kinh tế hàng đầu thế giới như vậy. 
 

 

Không chỉ ẩn chứa nhiều triết lý nhân sinh mà Shojin Ryori còn có cách chế biến vô cùng phong phú đa dạng chứ không chỉ dừng lại ở các cách quen thuộc như luộc, xào, chưng cất... Vì dụ chỉ từ nguyên liệu là đậu hũ, người Nhật sẽ chế biến ra muôn vàn loại khác nhau như: đậu hũ chiên, đậu hũ khô, đậu nành lên men… 

 

Một yếu tố khác cũng không kém phần quan trọng trong Shojin Ryori đó là cách thưởng thức. Do đó, cách trình bày và không gian thưởng thức các món chay là vô cùng quan trọng. Theo đó, món ăn chay phải được các nhà sư trong chùa chuẩn bị và không gian thưởng thức là tại các ngôi chùa yên tĩnh, thiền định. Có như vậy thì người ăn mới cảm nhận một cách sâu sắc ý nghĩa trong từng món ăn chay được.
 

 

Với những thông điệp tuyệt vời mà Shojin Ryori mang lại chắc chắn nó sẽ giúp bạn cảm thấy hoàn toàn thư giãn và yên tĩnh trong tinh thần. Vậy thì bạn còn chờ gì nữa mà không đến ngay với đất nước hoa anh đào để khám phá trường phái chay tịnh tuyệt vời này.