Nhãn lồng Hưng Yên - đặc sản tiến vua, niềm tự hào của mảnh đất 'tiểu Tràng An'

Xứ nhãn Hưng Yên nổi tiếng với nhãn lồng có hương thơm nức mũi, vịt ngon ngọt bậc nhất hiếm có loại nhãn nào sánh bằng. Chỉ cần nhắc đến mảnh đất “tiểu Tràng An’, bất cứ du khách nào cũng nhớ ngay đến nhãn lồng Hưng Yên. Vậy nhãn lồng có gì đặc biệt lại khiến du khách say mê đến vậy? Hãy cùng Du lịch Việt Nam tìm hiểu sự tích nhãn Hưng Yên cùng những đặc điểm độc điểm của loại nhãn này nhé!
 

Nhãn lồng - thương hiệu đặc quyền của Hưng Yên

Nhãn lồng xưa nay đã được xem là một của mảnh đất Hưng Yên. Nó đã đi vào những vần thơ, câu hát nhẹ nhàng mà dung dị:

Dù ai buôn Bắc bán Đông

Đố ai quên được nhãn lồng Hưng Yên

Nhắc đến Hưng Yên, ai ai cũng nghĩ đến nhãn lồng đầu tiên. Nơi đây được mệnh danh là xứ nhãn, thủ đô của cây nhãn. Đặc biệt là nhãn lồng còn được ví là “vua” của nhãn với quả to tròn, mọng nước, cùi dày với hương ngọt thanh.

Nhãn lồng - đặc sản Hưng Yên. Ảnh: morningfruit.vn

Có thể nhận thấy, tất cả những gì tinh hoa nhất của đất trời đều quy tụ vào trái nhãn lồng Hưng Yên. Nhãn là loại thân gỗ được trồng ở mọi miền tổ quốc nhưng chỉ có Hưng Yên mới trồng được giống nhãn lồng ngon ngọt ấy. Đó cũng là nhờ điều kiện khí hậu tốt, đất đai được phù sa sông Hồng bồi đắp giúp nơi đây có được những thuận lợi hơn cả trong việc phát triển nhãn lồng.

Nhãn lồng ngon, ngọt nhờ khí hậu thuận lợi cùng sự cần cù, chịu khó của người dân nơi đây. Ảnh: long.nhan_dac.san.viet

Tuy nhiên, không phải cứ nhãn ở Hưng Yên là ngon. Muốn thưởng thức nhãn lồng chất lượng nhất, bạn hãy ghé thăm Phố Hiến. Từ huyện Phù Tiên, đi về một con phố nho nhỏ, bạn sẽ ngỡ ngàng trước những cây nhãn sai trĩu quả ở hai bên đường, tưởng rằng chỉ cần với tay là đã có thể chạm đến những trái nhãn ấy.

Muốn ăn nhãn lồng ngon, nhất định phải về với Hưng Yên. Ảnh: kimhungmarket

Sự tích về cây nhãn lồng Hưng Yên

Kỳ thực, cũng chẳng ai biết rõ nhãn lồng có mặt tại Hưng Yên tự bao giờ. Bao đời nay cứ từ thế hệ này sang thế hệ khác, nhãn lồng đã đi vào tuổi thơ, chứng kiến sự trưởng thành của bao người con xứ nhãn và in sâu trong tâm trí của những người con xa quê về hình ảnh, hương vị đặc trưng.

Nhãn lồng trở thành một phần không thể thiếu với con dân Hưng Yên. Ảnh: _honggnhung

Tương truyền, xưa kia có một vị quan đi tuần qua xứ nhãn đúng vào mùa vị nhãn chín ngọt thơm. Và chính sắc hương của nhãn lồng đã khiến quan phải dừng chân để thưởng thức tinh hoa của đất trời. Ngài đã cảm nhận được hương vị ngọt đậm đà của phần thịt nhãn giòn giòn, dai dai. Biết đây chính là sản vật quý, ngài đã lựa chọn nhãn lồng để tiến vua.

Và đến năm Minh Mạng thứ 11, người dân xứ nhãn cũng lựa chọn trái nhãn lồng để tiến vua. Chính nhà bác học Lê Quý Đôn cũng không ngại dành cho nhãn lồng những lời khen có cánh như: “Mỗi lần bỏ vào miệng thì tận trong kẽ răng, lưỡi nảy ra vị thơm tựa như nước thánh trời cho”.

Sự tích về đặc sản Hưng Yên nhãn lồng tiến vua. Ảnh: morningfruit.vn

Nhãn lồng Hưng Yên thời điểm bấy giờ không còn chỉ là đặc sản của “tiểu Tràng An” hay nước ta. Hơn cả thế, ngay từ thế kỷ XVI - XVII, nhãn lồng đã theo bước chân của những thương lái đến đến với Nhật Bản - xứ sở hoa anh đào.

Đến nay, nhãn lồng được chú trọng phát triển tại Phố Hiến và Khoái Châu trở thành vùng hàng hóa lớn. Mỗi năm, hai mảnh đất của Hưng Yên này thu hoạch cả chục ngàn tấn sản lượng nhãn lồng. Có thể nói, nhãn lồng không chỉ mang lại giá trị về văn hóa, du lịch lớn mà nó còn là nguồn lợi tốt về kinh tế cho người dân Hưng Yên.

Nhãn lồng trở thành niềm tự hào của người dân Hưng Yên. Ảnh: long.nhan_dac.san.viet

Nhãn lồng - hương vị rất riêng, rất đặc trưng của xứ nhãn

Tìm hiểu mùa nhãn lồng Hưng Yên

Theo kinh nghiệm của nhà nông, vào mùa xuân, cây cối đâm chồi nảy lộc cũng là lúc nhãn lồng ra hoa. Tiết trời se lạnh, có mưa phùn khiến cho hoa nhãn rụng trắng cả một góc sân, một góc Phố Hiến. Nhưng ai ngờ được chỉ cần nắng ấm, hương thơm nhẹ nhàng, thoang thoảng của hoa nhãn lại khiến bao người mê say đắm.

Nhãn lồng đơm hoa kết trái vào mùa xuân. Ảnh: maxcao1

Nhãn cứ lớn dần lớn dần qua mùa xuân rồi đến mùa hạ. Và đến tháng 6 âm lịch tức tháng 7, tháng 8 dương lịch, nhãn lồng vào mùa chín rộ. Du lịch vào thời điểm này, bạn không chỉ được thưởng thức thiên đường ẩm thực Hưng Yên mà hơn cả thế, bạn còn được chiêm ngưỡng vương quốc nhãn lồng. Đâu đâu khắp Phố Hiến ta cũng có thể bắt gặp những cây nhãn sai trĩu quả, quả nào quả nấy cũng to tròn, căng mọng nước; đặc biệt hương thơm như mời gọi du khách thưởng thức mỹ vị này.

Nhãn lồng chín cây quả to tròn. Ảnh: leha0710

Nhãn lồng Hưng Yên với quả to tròn, vỏ mỏng, láng mị, chỉ cần bóc vỏ, bạn sẽ được tận mắt chiêm ngưỡng phần thịt nhãn trong như hổ phách. Thưởng thức nhãn lồng mới thấy hết mỹ vị dân gian, cùi nhãn giòn sần sật, mong nước ngọt lịm. Vì thế, ở Hưng Yên có sự phân tầng với các loại nhãn: nếu nhãn thóc chỉ được dùng cho trẻ nhỏ chơi, nhãn nước sấy khô làm long nhãn thì nhãn lồng được làm thức quà để biếu, để tiếp khách quý.

Thưởng thức nhãn lồng vỏ mỏng, cùi dày. Ảnh: morningfruit.vn

Có thể khẳng định rằng, nhãn lồng chắc chắn sẽ không bị hòa trộn vị với bất cứ loại nhãn nào khác. Nếu đã thưởng thức nhãn lồng, thật khó có thể quên vị ngọt ngào, đậm đà quyến rũ của đặc sản Hưng Yên.

Mỗi gia đình ở Hưng Yên đều nồng nàn trong hương nhãn. Ảnh: qin_ny_

Nhãn lồng mang lại nhiều giá trị đặc biệt

Có thể nhận thấy giá trị đầu tiên mà nhãn lồng mang lại cho người dân Phố Hiến, Hưng Yên chính là về kinh tế. Vì thế, dân gian có câu “Tháng sáu buôn nhãn bán trăm”. Về với mảnh đất xứ nhãn vào đúng mùa vụ, không khó để bắt gặp những sọt hàng chở đầy ắp nhãn lồng của người dân hay thương lái. Nhãn lồng có giá trị kinh tế cao hơn so với các loại nhãn khác dao động từ 30,000 - 45,000 đồng/kg nhãn.

Nhãn lồng mang lại nhiều giá trị kinh tế cho người dân Hưng Yên. Ảnh: dshanh

Hội chợ nhãn lồng Hưng Yên. Ảnh: cuangaynang

Bên cạnh đó, chính nhờ có nhãn lồng là một trong những đặc sản Hưng Yên đã giúp cho mảnh đất thu hút được lượng lớn khách du khách mỗi năm. Không ít khách đã chẳng quản nắng mưa, đến với Hưng Yên vào mùa nhãn lồng chính để được tự tay lựa chọn những chùm nhãn to, mọng nước. Thậm chí, nhiều chủ vườn nhãn thân thiện, du khách còn được vào tận vườn để tham quan và mua nhãn. Nhờ vậy, Phố Hiến hay Khoái Châu đã xây dựng được mô hình du lịch độc đáo giúp du khách được chiêm ngưỡng, thưởng thức hoa quả tại vườn. Đồng thời, cũng hiểu được phần nào sự vất vả, chịu thương chịu khó của người dân nơi đây trong việc trồng trọt, chăm sóc và thu hoạch. Trải nghiệm du lịch miệt vườn tại vườn nhãn lồng chắc chắn sẽ là một kỷ niệm đáng nhớ và giúp bạn có được món quà ý nghĩa dành cho gia đình, bạn bè.

Tự tay hái những quả nhãn lồng ngon. Ảnh: _honggnhung

Trải nghiệm hái nhãn sạch tại vườn. Ảnh: giangunofotos

Nhãn lồng chính là thức quà mà thiên nhiên ưu ái ban tặng cho Hưng Yên. Vì vậy, người dân nơi đây rất quý trọng loại quả này. Họ thường lấy nhãn lồng cả cành lá cả quả để thắp hương tổ tiên để cảm ơn ông cha, để chứng giám, để cầu nguyện cho mùa bội thu. Nhất là với những cô gái chuẩn bị đi lấy chồng xa sẽ lấy mười trái nhãn lồng tươi (hoặc long nhãn) đặt trước phòng tân hôn ngày cưới. Phong tục này được xem như một lời nhắc nhở về quê hương, nơi chôn rau cắt rốn; đồng thời cũng là lời chúc phúc tình vợ chồng luôn bền chặt, thủy chung.

Ngoài ra, nhãn lồng còn được dùng với nhiều lợi ích khác nhau. Quả nhãn bên cạnh việc hái tươi để ăn còn được làm chè long nhãn, long nhãn sấy khô, long nhãn hấp hạt sen,... Hoa nhãn còn được tận dụng để làm mật ong hoa nhãn nổi tiếng trứ danh. Long nhãn lồng Hưng Yên còn được xem như một vị thuốc bổ giúp điều hòa tính tình, cải thiện giấc ngủ. Thân nhãn là gỗ rắn chắc, với những cây không còn đậu quả, người dân sử dụng gỗ nhãn để làm đồ gia dụng rất bền.

Chè sen long nhãn từ nhãn lồng. Ảnh: lynh_rin

>> Xem thêm: Hơn 100+ hấp dẫn, siêu ưu đãi trong nước và nước ngoài

Quả thật, nhãn lồng Hưng Yên đã nhẹ nhàng đi vào cuộc sống của người Phố Hiến và chẳng biết từ bao giờ nó đã là một phần không thể thiếu của người dân nơi đây. Nếu có cơ hội ghé thăm mảnh đất xứ nhãn vào mùa nhãn chín thơm lừng, nhất định phải thưởng thức nhãn tươi ngon và có thể lựa chọn đây là thức quà tặng biếu cho người thân, bạn bè.

Linh Meo

Theo Báo Thể Thao Việt Nam