Hương cốm mùa thu Hà Nội

Hà Nội mỗi độ thu đến lại mang trong mình một nét đẹp khó diễn tả bằng lời. Trong tâm tư người Hà thành, mùa thu bao giờ cũng gắn liền với một thức quà giản dị, đó là cốm. Hương cốm mùa thu cùng những tiếng rao mời của người bán cốm rong... tạo thành một bức tranh thu sống động và bình yên. 
 

Hương cốm mùa thu – thứ đặc sản nhớ về Hà Nội

Hương cốm gọi mùa thu về với Hà Nội

Không còn cái nắng gắt của mùa hạ, thu đến là lúc Hà Nội được khoác lên mình một lớp áo mới, nhẹ nhàng mà tinh tế như một nàng thiếu nữ e ấp tuổi xuân. Thu Hà Nội làm xao xuyến lòng người và đã đi vào không biết bao nhiêu áng thơ văn của các thi sĩ nổi tiếng. 

Nhà thơ Vũ Dung từng viết: 

“Mùa thu hương cốm gọi về

Xốn xang đến lạ hương quê đầu mùa

Nắng vàng nhạt, gió nhẹ đưa

Heo may xào xạc ngàn xưa Hà Thành”. 

Đến Trịnh Công Sơn cũng lưu luyến:“Hà Nội mùa thu, mùa thu Hà Nội. Mùa hoa sữa về thơm từng cơn gió. Mùa cốm xanh về thơm bàn tay nhỏ. Cốm sữa vỉa hè, thơm bước chân qua…”. Lời bài hát quen thuộc như một “quốc ca” vẫn vang lên khi phố phường Hà Nội bắt đầu xuất hiện những gánh cốm, khi Hồ Gươm lăn tăn ánh nắng vàng nhẹ. 

Cốm mang mùa thu về với Thủ đô. Ảnh: Sở du lịch Hà Nội

Nhắc tới mùa thu của Hà Nội, người ta sẽ nghĩ đến cây bàng lá đỏ, con đường Phan Đình Phùng lá vàng rơi xào xạc, những chùm hoa sữa tỏa hương, những con gió heo may thổi khẽ khàng qua mặt Hồ Gươm... và len lỏi trong từng con ngõ là hương cốm thơm lừng. Chẳng biết từ bao giờ, cứ thu là có cốm hay chính hương cốm đã gọi mùa thu về với Thủ đô. 

Những hạt cốm xanh xanh, được gói ghém cẩn thận trong từng lá sen, dẻo dẻo thơm thơm, được sàng được sảy đều tay, tích tụ qua bao nhiêu ngày nắng hạ mới tạo nên hương vị thơm ngon, bùi bùi đặc biệt đến vậy. 

Để tạo nên được cốm ngon là cả quá trình kỳ công của người làm cốm. Ảnh: vntravellive

Hà Nội có rất nhiều thức quà đặc sản nhưng cốm vẫn là một điều gì đó rất riêng, thảo thơm đậm chất Hà thành nhất. Cũng bởi lẽ đó mà khách du lịch Hà Nội nào cũng muốn mua cốm về làm quà, như mang về một chút hương cốm mùa thu tới người thân ở nhà. 

Chỉ khi được cầm gói cốm trên tay, chạm vào chiếc lá sen mềm mại, hít hà hương thơm phảng phất của những hạt cốm đang e ấp bên trong, từ từ mở ra và nhón một chút cốm bỏ vào miệng, nhấn nhá một chút, bạn mới cảm nhận được hết hương vị tinh hoa, thoát tục từ thứ đặc sản này. Ăn cốm phải ăn thong thả, từng chút một mới thấy được hết cái ngon của cốm. Những vị khách du lịch Hà Nội có thể cảm nhận được sự tinh tế của cốm khi ghé thăm Thủ đô vào mùa này. 

Cốm được gói đẹp mắt trong lá sen. Ảnh: HNTV

Nhìn đơn giản là vậy nhưng để có được món cốm ngon lại không phải điều dễ dàng, là công là sức từ khâu gieo trồng của bà con nông dân đến sự khéo léo của cả những người làm cốm. Cốm ngon phải chọn lựa từ những bông lúa được trồng ở thửa ruộng riêng, không lẫn với giống lúa khác. Những bông lúa nếp đã buông câu nhưng còn giữ được màu xanh lá mạ non sẽ cho ra những hạt cốm dẻo hơn, ăn bùi và màu sắc hấp dẫn hơn. 

Cốm Hà Nội ngon nổi tiếng. Ảnh: mytour

Hạt nếp còn sữa được thu hoạch về không được nát hay dập. Sau đó, nếp được mang đi rang trên chảo gang đế dày, đảo đều tay để nếp chín đều và không bị giòn. Rang cốm là bước quan trọng nhất, nếu không khéo có thể hỏng cả mẻ cốm. Hương cốm mùa thu – những hạt cốm chứa đựng cả tâm tình, cả công sức của người làm, là món quà không thể thiếu của khách du lịch Hà Nội. 

Để tạo nên được cốm ngon phải chọn những bông lúa kỹ càng. Ảnh: Cốm Mộc Mễ Trì

Cốm rang xong phải đem giã ngay khi còn nóng, rồi đem đi sàng lọc bớt trấu, rồi lại đem vào giã tiếp. Cứ như vậy đến 4-5 lần, cốm bắt đầu sạch vỏ và được gói trong lá sen tới tay người mua. Giá cốm chỉ khoảng 20.000 đồng - 25.000 đồng/lạng, ấy thế mà là lại trải qua quá trình công phu, tỉ mỉ đến vậy. Hương cốm Hà Nội có một vị rất riêng, là sự hòa quyện giữa vị ngọt của sữa và nắng thu. 

Có một điều thú vị rằng, cứ mỗi mùa cốm người ta sẽ nghĩ ngay tới mùa cưới hỏi, mùa của các đôi uyên ương nên duyên vợ chồng. Bởi những chàng rể Hà thành ngày xưa muốn lấy lòng nhà vợ đều làm cốm rồi đem biếu. Cốm đã gắn liền với biết bao thế hệ người dân Thăng Long, là tuổi thơ của nhiều thế hệ các cô các bác và đến nay, giới trẻ cũng vẫn yêu thích cốm như thưở ban đầu. 

Cốm không đắt, là thức quà bình dị của Thủ đô. Ảnh: Cốm làng Vòng

Người Hà Nội ăn cốm không phải để no mà để thưởng thức. Trong cái gió heo may của mùa thu, vừa nhâm nhi chén trà Thái Nguyên đăng đắng, vừa ăn một chút cốm ngọt bùi, hít thở mùi hoa sữa nơi đầu mũi, ngắm phố phường đìu hiu trong cơn gió lạnh. Một cảm giác thật bình yên với hương cốm mùa thu.

>>Xem thêm: Bánh cuốn cà cuống - Hương vị của ký ức mê hoặc thực khách sành ăn 

Cốm làng Vòng – đặc sản mùa thu Hà Nội

Chẳng phải ngẫu nhiên mà có những câu ví von: 

 “Cốm Vòng, gạo tám Mễ Trì

Tương bần, húng Láng còn gì ngon hơn!”

Cốm ngon nhất ở Hà Nội chắc chắn phải kể đến cốm làng Vòng, nổi tiếng đến mức khách phương xa đều biết và muốn tìm mua làm quà. Ngày trước, làng Vòng có tên là thôn Hậu, xã Dịch Vọng của huyện Từ Liêm, ngày nay thuộc phường Dịch Vọng Hậu của quận Cầu Giấy. 

Cốm ngon nhất phải là ở làng Vòng. Ảnh: guuvivu

Cốm ở đây có màu xanh ngọc, vị ngon đặc biệt. Để làm được cốm ngon, nhà nhà làng Vòng đều tất bật từ sáng tới tối. Muốn cốm chín đều, thay vì bếp than, người dân nơi đây sẽ rang cốm bằng bếp củi. Khi mới rang, người làm cốm sẽ dùng lửa to nhưng khi gạo bắt đầu chuyển màu thì phải cho lửa nhỏ đi. 

Thấy cốm là thấy thu về trên Hà Nội. Ảnh: Mia

Khâu giã cốm cũng đòi hỏi sự tinh tế, người làm phải vừa giã, vừa miết mà vẫn giữ được đội nẩy của chày thì hạt cốm mới mịn, xanh và dẻo thơm như mong muốn. Cốm làng Vòng chuẩn sẽ được gói trong hai lớp lá. Lớp đầu tiên là lá ráy để giữ cốm không bị khô, sau đó bọc lớp lá sen bên ngoài vừa giúp cốm thêm thơm vừa tạo sự ngon miệng cho người thưởng thức. Sau cùng, người làng Vòng sẽ dùng dây lạt để buộc vuông góc cho gói cốm thêm đẹp mắt và chắc chắn, mang theo cả hương cốm mùa thu tới người mua. 

Cốm làng Vòng ngon đặc trưng. Ảnh: Travelmag

Cốm làng Vòng có thể ăn bằng đũa, bằng thìa nhưng ngon nhất phải là dùng tay, nhón từng hạt cốm thơm nhấm nháp và để cho mình không gian thoải mái, thư giãn và xả hơi. Cốm làng Vòng trở thành một đặc sản mộc mạc, giản dị cho khách phương xa. 

Khách du lịch Hà Nội có thể tìm mua cốm làng Vòng ở nhiều nơi như cốm Vòng Nguyên Ninh, cốm Thu Huệ ở Mễ Trì Thượng, cốm Huy Linh trên đường Trần Thái Tông, cốm Vòng cô Mận (số 44 ngách 86 ngõ 44 đường Trần Thái Tông), cốm Bà Hoản... 
 

Những món ngon làm từ cốm 

Không chỉ ăn chay, cốm còn được chế biến thành nhiều món ngon khác nhau. Ghé thăm Hà thành vào một ngày thu, bạn sẽ thấy rất nhiều đặc sản được làm từ cốm, ăn vừa ngon vừa lạ. Dù đã được biến tấu và qua nhiều khâu chế biến nhưng các món ăn này vẫn giữ được vị cốm Hà Nội đặc trưng, vẫn giữ được hương cốm mùa thu riêng biệt. 
 

Những món ngon làm từ cốm phải kể đến: 

Xôi cốm: Đây là món ăn không thể không nhắc tới được làm từ cốm. Hà Nội có nhiều món xôi nổi tiếng, trong đó cứ mỗi độ thu về, xôi cốm lại được bày bán nhiều hơn. Sự kết hợp giữa cốm tươi và gạo nếp dẻo thơm tạo nên món ăn hoàn hảo. Xôi cốm còn có thêm hạt sen, dừa tươi nạo thành từng miếng nhỏ, ăn vừa thơm vừa bùi. 

Xôi cốm ngon và rất thơm. Ảnh: Hà Rosie 

Chả cốm: Một trong những món ngon làm từ cốm khác chính là chả cốm. Không giống như các loại chả thịt thông thường khác, chả cốm ăn ngậy và thơm hơn. Chả cốm có nhiều cách ăn khác nhau, có thể ăn lai rai trong bữa cơm, ăn nhẹ lót dạ hoặc ăn cùng bún đậu mắm tôm... Khi ăn, bạn có thể ăn kèm rau sống và chấm vào mắm pha theo công thức riêng để thêm hương vị. Chả cốm ăn hoài cũng không hề bị ngán. 

Chả cốm ngon và không hề bị ngán. Ảnh: DZ

Chè cốm: Các tín đồ ăn vặt chắc chắc sẽ thích thú và ấn tượng với món chè cốm Hà Nội. Không giống như các loài chè khác, chè cốm mang một hương vị đặc biệt hơn hẳn. Những hạt cốm xanh xanh bắt mắt cùng thêm hương thơm từ lá dừa, nước cốt dừa vừa béo ngậy vừa giúp tăng thêm vị ngon thêm bội phần. Theo kinh nghiệm đi Hà Nội, chè cốm được bày bán nhiều tại quán ăn vặt vỉa hè, các quán chè trong các con chợ với giá rẻ chỉ từ 15.000 đồng/cốc. 

Chè xôi cốm ăn vào mùa thu đông còn gì tuyệt vời bằng. Ảnh: Tungboo0107

Bánh cốm đậu xanh: Những món ngon làm từ cốm mà không điểm tên bánh cốm đậu xanh thì quả thật là thiếu sót. Nguyên liệu chính của bánh này là cốm tươi, đậu xanh và dừa nạo sợi. Bánh cốm đậu xanh chuẩn nhất, ngon nhất khi làm ra phải có hình vuông đẹp mắt, vỏ màu xanh lá mạ, mềm dẻo và có độ kéo giãn nhất định. Bánh cốm ăn ngọt thanh, thường được mua làm quà hoặc làm sính lễ. Bánh cốm đậu xanh Hà Nội nổi tiếng nhất là ở Hàng Than. 

Bánh cốm cũng là thứ đặc sản của Thủ đô. Ảnh: thaliathii.

Hương cốm mùa thu mang đến cho Hà Nội một vẻ đẹp riêng không lẫn vào đâu được, dường như đã trở thành thứ đặc sản rất riêng ở đất Thăng Long. Nếu có lần đén Hà Nội vào một dịp thu, đừng quên thưởng thức cốm để cảm nhận hương vị đất trời gói gọn trong từng hạt cốm nhỏ xinh.  

Yến Yến

Theo Báo Thể Thao Việt Nam