Hành trình về nguồn tại khu di tích Pác Bó Cao Bằng

Nằm ở vùng núi biên giới phía Bắc của tỉnh Cao Bằng, khu di tích Pác Bó không chỉ là một địa danh gắn liền với lịch sử cách mạng Việt Nam mà còn là điểm đến lý tưởng cho những ai yêu thích du lịch kết hợp trải nghiệm văn hóa – thiên nhiên.

Giới thiệu chi tiết về Khu di tích Pác Bó Cao Bằng

Nằm cách trung tâm thành phố Cao Bằng khoảng 52 km về phía Bắc, khu di tích lịch sử Pác Bó thuộc bản Pác Bó, xã Trường Hà, huyện Hà Quảng, tỉnh Cao Bằng. Đây là một địa danh thiêng liêng của cách mạng Việt Nam, nơi Chủ tịch Hồ Chí Minh đã chọn làm điểm dừng chân đầu tiên khi Người trở về Tổ quốc sau hơn 30 năm bôn ba tìm đường cứu nước.

Vào ngày 28 tháng 1 năm 1941, Bác Hồ đặt chân về nước qua cột mốc 108 ở Lũng Pó (gần Pác Bó) và quyết định chọn hang Cốc Bó, bên dòng suối Lê Nin thơ mộng, làm nơi ở và làm việc. Từ đây, Người đã trực tiếp chỉ đạo phong trào cách mạng trong nước, đặt nền móng cho sự ra đời của Mặt trận Việt Minh và tiến trình giải phóng dân tộc sau này. Khu di tích không chỉ là minh chứng sống động cho một thời kỳ lịch sử hào hùng, mà còn là biểu tượng về lòng yêu nước, tinh thần tự lực và ý chí kiên cường của dân tộc Việt Nam.

Với giá trị lịch sử sâu sắc và cảnh quan thiên nhiên hùng vĩ, Khu di tích Pác Bó đã được công nhận là Di tích Quốc gia đặc biệt vào năm 2012. Nơi đây không chỉ là điểm đến hấp dẫn với những ai yêu mến lịch sử, mà còn là chốn thanh tịnh để tìm về cội nguồn, khám phá nét đẹp văn hóa vùng cao và cảm nhận sâu sắc tinh thần dân tộc Việt Nam. Đến Pác Bó, du khách không chỉ được tìm hiểu quá khứ hào hùng của đất nước mà còn có cơ hội hòa mình vào thiên nhiên nguyên sơ, lắng nghe tiếng suối róc rách giữa núi rừng trùng điệp – nơi đã chứng kiến những ngày đầu gian khó của một vĩ nhân.

Thời điểm lý tưởng để đến du lịch Pác Bó Cao Bằng

Với địa hình đồi núi và khí hậu mát mẻ quanh năm, Pác Bó mang trong mình vẻ đẹp hoang sơ, thanh bình đặc trưng của vùng núi Đông Bắc Việt Nam. Tuy nhiên, để có chuyến đi trọn vẹn cả về thời tiết lẫn cảnh quan, thời gian lý tưởng nhất để đến tham quan khu di tích Pác Bó Cao Bằng thường rơi vào hai giai đoạn: từ tháng 9 đến tháng 11 và từ tháng 3 đến tháng 5 hàng năm.

Vào mùa thu (tháng 9 - 11), thời tiết ở Cao Bằng rất dễ chịu với tiết trời khô ráo, trong lành, nắng nhẹ và nhiệt độ mát mẻ. Cảnh vật trong mùa này như khoác lên mình tấm áo vàng óng ả của những cánh rừng chuyển màu, xen lẫn sắc xanh ngắt của núi rừng, tạo nên một khung cảnh rất nên thơ và lý tưởng cho việc chụp ảnh, tham quan, leo núi hoặc đi bộ khám phá.

Mùa xuân (tháng 3 - 5) lại là thời điểm rừng núi Pác Bó tràn ngập sức sống với những loài hoa rừng nở rộ, cây cối đâm chồi nảy lộc. Bầu không khí trong lành, mát mẻ và ít mưa giúp cho việc di chuyển trở nên dễ dàng, thuận lợi hơn rất nhiều.

Lưu ý: Du khách nên tránh đến Pác Bó vào mùa mưa (tháng 6 - 8) vì đường đèo trơn trượt, một số đoạn đường có thể bị sạt lở, gây khó khăn cho việc đi lại, đặc biệt nếu bạn đi xe máy. Mùa đông (tháng 12 - 2) thời tiết ở đây khá lạnh, có thể xuống dưới 10 độ C, nên nếu đi vào dịp này, bạn cần chuẩn bị quần áo ấm kỹ càng.

Giá vé tham quan khu di tích Pác Bó

Khu di tích Pác Bó Cao Bằng hiện áp dụng mức giá vé rất hợp lý, phù hợp với mọi đối tượng du khách. Cụ thể:

Vé vào cổng đối với người lớn: 25.000 VNĐ/lượt/người

Vé vào cổng đối với trẻ em: 5.000 VNĐ/lượt/trẻ em

Vé xe điện tham quan nội khu (khứ hồi): 20.000 VNĐ/lượt/người

Xe điện là phương tiện được nhiều du khách lựa chọn để di chuyển trong nội khu di tích, giúp tiết kiệm thời gian, tránh mệt mỏi khi phải đi bộ đường dài, đồng thời đảm bảo an toàn và thuận tiện cho người lớn tuổi, trẻ nhỏ hoặc gia đình có con nhỏ đi kèm.

Lưu ý: Giá vé có thể thay đổi tùy theo thời điểm, dịp lễ tết. Du khách nên kiểm tra thông tin cập nhật mới nhất từ website chính thức của khu du lịch hoặc các đơn vị lữ hành trước khi đi.

Hướng dẫn chi tiết cách di chuyển đến khu di tích Pác Bó từ Hà Nội

Dù cách khá xa Hà Nội (khoảng 300 km), nhưng hiện nay giao thông đến đây đã thuận tiện hơn rất nhiều. Du khách có thể lựa chọn các phương tiện sau:

Bằng xe máy hoặc ô tô cá nhân

Lộ trình:

Từ trung tâm Hà Nội, bạn đi theo cao tốc Hà Nội – Thái Nguyên, sau đó nhập vào Quốc lộ 3, di chuyển qua các tỉnh Bắc Kạn, đến thành phố Cao Bằng. Từ đây, tiếp tục đi theo Quốc lộ 3 thêm khoảng 52 km về phía Bắc để đến xã Trường Hà, nơi có khu di tích Pác Bó.

Ưu điểm:

Đây là lựa chọn lý tưởng nếu bạn thích du lịch tự túc, chủ động thời gian và khám phá cảnh đẹp dọc đường. Tuy nhiên, cung đường từ thành phố Cao Bằng lên Pác Bó có nhiều đoạn đèo, quanh co, cần tay lái vững và đi chậm rãi.

 

Đến khu di tích Pác Bó bằng xe khách

Từ Hà Nội: Bạn có thể bắt các chuyến xe khách đi Cao Bằng tại Bến xe Mỹ Đình hoặc Bến xe Gia Lâm, thời gian di chuyển khoảng 7–9 tiếng, giá vé dao động từ 250.000 – 300.000 VNĐ/lượt.

Từ Cao Bằng đến Pác Bó: Sau khi đến bến xe TP. Cao Bằng, bạn có thể thuê xe máy (giá khoảng 120.000 – 150.000 VNĐ/ngày) hoặc đi taxi (giá khoảng 400.000 – 500.000 VNĐ/lượt) để đến khu di tích.
 

Đến khu di tích Pác Bó bằng xe buýt 

Hiện tại chưa có tuyến xe buýt công cộng chạy thẳng từ TP. Cao Bằng lên đến Pác Bó. Tuy nhiên, bạn có thể đi các tuyến xe buýt nội tỉnh đến huyện Hà Quảng, sau đó tiếp tục thuê xe ôm, xe máy hoặc taxi đi thêm vài chục cây số để đến nơi.

Di tích Pác Bó Cao Bằng có gì đặc sắc?

Không chỉ có ý nghĩa to lớn về mặt lịch sử, khu di tích còn sở hữu cảnh quan thiên nhiên hùng vĩ, nguyên sơ và thanh bình, tạo nên một không gian vừa linh thiêng, vừa nên thơ – nơi quá khứ và hiện tại cùng hòa quyện.

Hang Cốc Bó – Nơi Bác Hồ sống và làm việc những ngày đầu trở về nước

Nằm sâu trong dãy núi đá vôi hoang sơ, hang Cốc Bó – còn gọi là hang Pác Bó – là một trong những địa danh lịch sử thiêng liêng bậc nhất của dân tộc Việt Nam. Đây chính là nơi Chủ tịch Hồ Chí Minh chọn làm căn cứ địa đầu tiên khi Người trở về Tổ quốc sau hơn 30 năm bôn ba tìm đường cứu nước, vào ngày 28/1/1941.

Hang nằm bên sườn núi, có diện tích chỉ khoảng 15m², nhưng là nơi ghi dấu những tháng ngày cam go và đầy ý nghĩa trong cuộc đời cách mạng của Bác. Trong khung cảnh rừng núi heo hút, khí hậu khắc nghiệt, Bác sống và làm việc đơn sơ: một tấm phản gỗ là chỗ nghỉ, bếp lửa sưởi ấm trong tiết trời giá lạnh, và đặc biệt là bàn đá chông chênh, nơi Người dịch sách, viết tài liệu cách mạng, trong đó có bản dịch “Lịch sử Đảng Cộng sản Liên Xô”.

Tại đây, Bác cũng tổ chức nhiều cuộc họp quan trọng với các cán bộ Việt Minh, chuẩn bị cho sự ra đời của Mặt trận Việt Minh và nhiều phong trào giải phóng dân tộc sau này. Tuy nhỏ bé, hoang sơ, hang Cốc Bó lại mang giá trị to lớn, là minh chứng cho tinh thần thép, lòng yêu nước và trí tuệ vượt bậc của Người trong thời khắc lịch sử trọng đại.

Suối Lê Nin – Dòng suối xanh trong soi bóng lịch sử

Cách hang Cốc Bó không xa là suối Lê Nin, một trong những hình ảnh biểu tượng khi nhắc đến Pác Bó. Dòng suối này được chính Bác Hồ đặt tên để tưởng nhớ vị lãnh tụ cách mạng vĩ đại của nước Nga – V.I. Lenin. Suối uốn lượn qua núi rừng xanh thẳm, nước quanh năm trong vắt màu ngọc bích, phản chiếu núi đá và rừng cây tuyệt đẹp.

Nơi đây, Chủ tịch Hồ Chí Minh thường ngồi bên những tảng đá ven bờ, vừa câu cá thư giãn vừa suy tư việc nước. Dưới bóng cây mát, Người viết tài liệu, dịch sách, họp bàn chiến lược với đồng chí. Một tảng đá lớn mang tên “Bàn đá chông chênh” vẫn còn nguyên vẹn, là nơi Người làm việc hàng giờ liền giữa thiên nhiên hoang dã.

Ngày nay, du khách đến đây không chỉ để chiêm ngưỡng vẻ đẹp nguyên sơ mà còn để lắng nghe những câu chuyện giản dị mà cảm động về cuộc sống đời thường và nghị lực phi thường của Người bên dòng suối lịch sử.

Núi Các Mác – Ngọn núi biểu tượng tinh thần cách mạng

Đối diện hang Cốc Bó và suối Lê Nin là núi Các Mác – một ngọn núi cao sừng sững, được Bác Hồ đặt tên để tưởng nhớ Karl Marx, nhà tư tưởng vĩ đại người Đức và là người đã đặt nền móng cho chủ nghĩa cộng sản hiện đại. Núi Các Mác soi bóng xuống dòng suối Lê Nin tạo nên một bức tranh thiên nhiên vừa hùng vĩ vừa thơ mộng.

Không chỉ đơn thuần là một địa danh, núi Các Mác trong khu di tích Pác Bó còn là biểu tượng của tinh thần cách mạng kiên cường, của mối liên kết giữa phong trào cách mạng Việt Nam và tinh thần đấu tranh quốc tế. Việc Bác đặt tên hai địa danh là “suối Lê Nin” và “núi Các Mác” không chỉ là sự tri ân mà còn thể hiện sự gắn bó sâu sắc với lý tưởng cộng sản chủ nghĩa.

Ngắm nhìn núi Các Mác từ xa, du khách sẽ cảm nhận được tầm vóc tư tưởng và khát vọng độc lập dân tộc, gắn bó mật thiết giữa thiên nhiên, con người và lý tưởng vĩ đại.

Đền thờ Chủ tịch Hồ Chí Minh – Nơi lắng đọng tâm linh giữa đại ngàn

Tọa lạc ngay gần khu di tích trung tâm, Đền thờ Chủ tịch Hồ Chí Minh được khánh thành vào tháng 5 năm 2011 nhân dịp kỷ niệm 121 năm ngày sinh của Bác. Công trình được xây dựng với kiến trúc lấy cảm hứng từ nhà sàn truyền thống của người Tày – Nùng, dân tộc thiểu số bản địa nơi Bác từng sinh sống và gắn bó.

Đền không chỉ là nơi dâng hương tưởng niệm Người mà còn là không gian linh thiêng để giáo dục truyền thống yêu nước, lý tưởng sống và tinh thần cách mạng cho thế hệ trẻ. Bên trong đền thờ là bức tượng Chủ tịch Hồ Chí Minh được tạc từ đá, thể hiện hình ảnh Người trong bộ quần áo kaki quen thuộc, hiền từ và gần gũi.

Không gian xung quanh đền thanh tịnh, được bao bọc bởi núi non trùng điệp và tiếng chim hót, mang đến cảm giác bình yên, sâu lắng và linh thiêng. Đây là điểm dừng chân không thể thiếu trong hành trình về nguồn, nơi mỗi người có thể thành kính tưởng nhớ và tri ân công lao to lớn của vị lãnh tụ vĩ đại.

Trải nghiệm nên thử ở Pác Bó Cao Bằng

1. Tham quan các di tích lịch sử

Pác Bó là nơi Chủ tịch Hồ Chí Minh đã sống và làm việc trong thời gian đầu trở về nước vào năm 1941. Du khách có thể ghé thăm hang Cốc Bó, nơi Bác từng nghỉ ngơi và làm việc; suối Lê Nin, nơi Bác thường ngồi câu cá; núi Các Mác, được Bác đặt tên để tưởng nhớ nhà cách mạng Karl Marx; và đền thờ Chủ tịch Hồ Chí Minh, nơi tưởng niệm và dâng hương cho Bác.

2. Trekking và khám phá thiên nhiên

Khu vực Pác Bó sở hữu cảnh quan thiên nhiên hùng vĩ với rừng núi, suối trong xanh và hệ sinh thái đa dạng. Du khách có thể tham gia các hoạt động trekking, đi bộ xuyên rừng để khám phá vẻ đẹp hoang sơ của vùng đất này. 

3. Tham gia các tour du lịch "về nguồn"

Nhiều công ty du lịch tổ chức các tour "về nguồn" kết hợp tham quan Pác Bó với các điểm đến nổi tiếng khác như thác Bản Giốc và động Ngườm Ngao. Những tour này không chỉ giúp du khách hiểu hơn về lịch sử mà còn mang đến những trải nghiệm văn hóa và thiên nhiên độc đáo.

>> Xem thêm: Tour du lịch Cao Bằng trọn gói

Món ăn ngon ở Pác Bó Cao Bằng

1. Vịt quay 7 vị

Vịt quay 7 vị là một trong những niềm tự hào ẩm thực của người Tày, Nùng ở Cao Bằng. Món ăn này đặc biệt bởi cách chế biến công phu và sự kết hợp tinh tế giữa 7 loại gia vị truyền thống như: hạt dổi, mắc khén, gừng, sả, lá mắc mật, hành tím, và ớt rừng... Người dân bản địa sử dụng giống vịt béo, chắc thịt, được nuôi thả tự nhiên ven suối hoặc đồng ruộng.

Khi thưởng thức, thực khách sẽ cảm nhận được sự hòa quyện giữa vị béo của thịt, cay nồng nhẹ của mắc khén và thoảng hương thơm núi rừng – một trải nghiệm vị giác đậm chất Tây Bắc.

2. Phở chua 

Phở chua Cao Bằng là một trong những món ăn "lạ miệng" không thể bỏ qua khi đến vùng đất này. Không giống với các loại phở nước truyền thống, phở chua là món ăn khô, ăn nguội và rất thích hợp trong những ngày hè oi nóng. Nguyên liệu chính của món ăn gồm bánh phở mềm dai, được trụng qua nước sôi rồi để nguội; thịt heo quay giòn rụm hoặc thịt luộc thái mỏng; gan lợn xào; rau thơm; dưa chuột; lạc rang; hành phi và một loại nước sốt chua ngọt đặc biệt.

3. Xôi trám 

Du lịch Pác Bó Cao Bằng đưng quên thưởng thức xôi trám. Xôi trám là món ăn mang đậm dấu ấn văn hóa của người dân tộc Tày ở vùng núi phía Bắc, thường được chế biến vào mùa thu – thời điểm quả trám chín rộ. Loại trám dùng làm món xôi là trám đen, có vị bùi béo đặc trưng. Trám sau khi hái về sẽ được luộc sơ rồi đem xào nhuyễn cùng chút muối, mỡ lợn và hành khô, tạo thành một hỗn hợp thơm ngậy dùng để trộn với xôi. Món xôi trám không chỉ có vị thơm ngậy, đậm đà mà còn rất bổ dưỡng, là lựa chọn lý tưởng cho bữa sáng hoặc làm món dâng cúng trong lễ hội, ngày rằm.

4. Bánh trứng kiến 

Bánh trứng kiến là một trong những món ăn kỳ lạ và hấp dẫn nhất của vùng Cao Bằng, đặc biệt phổ biến vào mùa xuân – khi trứng kiến đen xuất hiện nhiều trong rừng. Người Tày, người Nùng thường đi rừng tìm tổ kiến trên cây vầu, cây lùng để lấy trứng về làm bánh. Vỏ bánh được làm từ bột gạo nếp dẻo dai, cán mỏng rồi gói lấy nhân trứng kiến trộn với hành, mỡ lợn và lạc rang. Bánh được đem hấp chín trên bếp than hoặc nướng lá chuối. Đây là đặc sản thường được mua về làm quà khi du khách đến du lịch Pác Bó.

5. Bánh cuốn Cao Bằng

Bánh cuốn là món ăn quen thuộc ở nhiều nơi, nhưng bánh cuốn Cao Bằng lại tạo nên điểm nhấn rất riêng nhờ phần nước dùng nóng hổi. Thay vì chấm với nước mắm pha như thông thường, bánh cuốn nơi đây được ăn kèm với một bát nước hầm xương, rắc thêm hành khô phi vàng và một quả trứng đánh tan, tạo nên nước dùng ngậy béo, thơm lừng.

6. Bánh khảo Thông Huề 

Bánh khảo là món bánh truyền thống không thể thiếu trong dịp Tết cổ truyền của người dân Cao Bằng, đặc biệt là ở xã Thông Huề (huyện Trùng Khánh) – nơi được xem là “quê hương” của bánh khảo ngon nhất vùng. Bánh được làm từ bột nếp rang chín, xay mịn rồi trộn với đường, sau đó ép chặt thành khuôn bánh vuông vức. Khi ăn, bánh tan nhẹ nơi đầu lưỡi, mang đến vị ngọt dịu, thơm bùi và không bị ngán.

Khách sạn và homestay chất lượng tại Pác Bó Cao Bằng

Pác Bó Boutique Hotel

Địa chỉ: Dốc Kéo Dà, xã Trường Hà, huyện Hà Quảng, tỉnh Cao Bằng.

Giá tham khảo: Từ khoảng 600.000 VNĐ/phòng/đêm (giá có thể thay đổi tùy theo thời điểm và loại phòng).

Là khách sạn 3 sao với hồ bơi ngoài trời, nhà hàng, quầy bar, khu vườn, Wi-Fi miễn phí và lễ tân 24 giờ, Pác Bó Boutique Hotel là một trong những điểm lưu trú đáng để tâm khi du khách tới du lịch Pác Bó. Các phòng đều có ban công hoặc sân hiên, phòng tắm riêng với vòi sen, đồ vệ sinh cá nhân miễn phí và máy sấy tóc. 

Pác Bó Homestay Cao Bằng

Địa chỉ: ĐT208, xã Trường Hà, huyện Hà Quảng, tỉnh Cao Bằng.

Giá tham khảo: Từ khoảng 300.000 VNĐ/phòng/đêm (giá có thể thay đổi tùy theo thời điểm và loại phòng).

Homestay mang đậm nét văn hóa địa phương, gần gũi với thiên nhiên. Cung cấp chỗ nghỉ với hồ bơi ngoài trời mở theo mùa, khu vườn và sân hiên. Một số phòng có phòng tắm chung với vòi xịt/ chậu rửa vệ sinh, cùng đồ vệ sinh cá nhân miễn phí, máy sấy tóc và dép đi trong phòng.

Mế Farmstay

Địa chỉ: Đường tỉnh 203, xã Trường Hà, huyện Hà Quảng, tỉnh Cao Bằng.

Giá tham khảo: Từ khoảng 150.000 VNĐ/người/đêm (giá có thể thay đổi tùy theo thời điểm và loại phòng).

Du lịch Pác Bó mà muốn hoà mình triệt để với thiên nhiên mê hồn nơi đây thì du khách không nên bỏ qua Mế Farmstay trong list kế hoạch lưu trú của mình. Mế Farmstay có sân vườn rộng rãi hoang sơ và trung tâm spa và chăm sóc sức khỏe. Có nhà hàng phục vụ món ăn Việt và chỗ đậu xe riêng miễn phí. Các phòng đều đi kèm với ban công, điều hòa và tủ quần áo. Khách có thể thưởng thức bữa sáng thực đơn à la carte, kiểu Á hoặc món chay tại chỗ nghỉ. 

Những lưu ý khác khi đến Pác Bó Cao Bằng

Để có một chuyến đi trọn vẹn và ý nghĩa, du khách khi đến tham quan khu di tích Pác Bó cần lưu ý một số điều quan trọng:

- Không chạm tay vào hiện vật và tranh ảnh tại các khu vực trưng bày lịch sử, bảo tàng và hang động. Việc bảo tồn những di tích gắn liền với Chủ tịch Hồ Chí Minh và lịch sử cách mạng dân tộc là trách nhiệm của mỗi người dân và du khách khi ghé thăm nơi đây.

- Giữ gìn vệ sinh chung, không xả rác bừa bãi. Khu vực Pác Bó không chỉ là một điểm đến du lịch mà còn là nơi linh thiêng, giàu giá trị văn hóa – lịch sử, vì vậy việc giữ gìn cảnh quan xanh – sạch – đẹp là rất cần thiết.

- Tôn trọng văn hóa và phong tục của người dân địa phương, đặc biệt là các dân tộc Tày, Nùng sinh sống tại vùng núi Hà Quảng. Tránh chụp ảnh người dân mà không xin phép, và nên cư xử lịch sự, đúng mực trong giao tiếp và sinh hoạt cộng đồng.

- Chuẩn bị trang phục phù hợp với thời tiết và địa hình: Nếu đi vào mùa đông, hãy mang theo áo khoác ấm vì vùng núi rất lạnh, đặc biệt vào sáng sớm và ban đêm. Còn nếu vào mùa hè, dù thời tiết mát mẻ nhưng vẫn cần mang theo áo mưa mỏng, giày thể thao hoặc giày leo núi vì địa hình đồi dốc, dễ trơn trượt. Ngoài ra, cũng nên mang theo một số vật dụng cá nhân như kem chống muỗi, đèn pin, thuốc cơ bản để đảm bảo an toàn khi đi rừng hoặc thăm hang động.

>> Xem thêm: Núi Thủng Cao Bằng – kiệt tác độc lạ của núi đồi

Pác Bó – Cao Bằng không chỉ là một điểm đến mang ý nghĩa lịch sử sâu sắc, mà còn là nơi để du khách tìm thấy sự bình yên giữa núi rừng, suối đá, và văn hóa bản địa đặc sắc. Từng bước chân đến đây là từng bước trở về với cội nguồn dân tộc, nơi dấu chân Bác Hồ vẫn còn in đậm trên vách núi, bên dòng suối xanh. Dù bạn là người yêu lịch sử, mê khám phá thiên nhiên hay chỉ đơn giản là muốn tìm về nơi thanh tịnh để lắng lòng, thì Pác Bó luôn có điều gì đó đặc biệt để bạn ghi nhớ. Hãy sắp xếp một chuyến đi, để không chỉ tham quan mà còn cảm nhận – một cách sâu sắc – ý nghĩa thiêng liêng của nơi khởi đầu hành trình giải phóng dân tộc.

Nguyễn Đức