Nem chua Đại Từ - đặc sản khó quên của Thái Nguyên

Ở Thái Nguyên có đặc sản bánh chưng Bờ Đậu, cơm lam Định Hóa, trà móc câu... và cả nem chua Đại Từ. Nếu như nem chua Thanh Hóa đã nức tiếng gần xa thì nem chua của vùng đất Đại Từ Thái Nguyên cũng chẳng hè kém cạnh. 
 

1. Nem chua Đại Từ - đặc sản của vùng đất Thái Nguyên 

1.1. Giới thiệu về món nem chua Đại Từ 

Mỗi khi nói đến nem chua, người ta thường nghĩ đến nem chua Thanh Hóa mà ít ai biết rằng ở vùng trung du Thái Nguyên cũng có vùng làm nem chua cực nức tiếng, đó là Đại Từ. Không chỉ vậy, sản phầm này còn được lựa chọn là đặc sản Thái Nguyên để giới thiệu tới du khách gần xa trong những chương trình quảng bá lịch, ẩm thực tỉnh. 

Nem chua Đại Từ chỉ cần nhìn thôi đã thấy vô cùng bắt mắt. Ảnh: Jenny Phuong Cooking

Chỉ cần ghé thăm bất cứ con chợ nào trên huyện Đại Từ, tỉnh Thái Nguyên, khách du lịch cũng sẽ bắt gặp các sạp hàng bày bán la liệt nem chua. Dường như nem chua Đại Từ Thái Nguyên đã là món ăn không thể thiếu trong bữa ăn thường nhật của gia đình, trong các bữa nhậu và các bữa cỗ địa phương. 

Người ta có thể ăn nem chua Đại Từ hoài mà không biết chán. Ảnh: Sở hữu trí tuệ và sáng tạo

Nếu hỏi một người dân nào đó về nguồn gốc của nem chua Đại Từ, sẽ chẳng ai trong làng biết chính xác món này có từ bao giờ, chỉ biết rằng mỗi người từ khi còn rất nhỏ đã biết và được các cụ dạy gói nem chua. Đến khi trưởng thành, họ tiếp nối nghề truyền thống của ông cha, làm nem rồi bán nem tại nhà, rồi tiếp tục truyền lại cho con cháu. Cứ như vậy, từ đời này tới đời khác, nem chua Đại Từ Thái Nguyên được lưu truyền, bảo tồn và phát triển tới tận ngày nay. 

Chẳng ai biết nem chua Đại Từ có từ bao giờ, chỉ biết rằng từ nhỏ đã được dạy làm món này. Ảnh: 2đẹp

Dần dần, nem chua vùng đất Đại Từ trở thành món ăn quen thuộc, cùng với bánh chưng trở thành hai thứ quà không thể thiếu trong giỏ quà biếu của người dân với người thân, bè bạn, với gia đình nội ngoại hai bên mỗi khi có dịp lễ, Tết quan trọng. Người dân Đại Từ dù giàu hay nghèo vẫn luôn cố gắng trên mâm cúng gia tiên sẽ có món nem chua thì mới vẹn tình, trọn nghĩa. 

Mỗi chiếc nem chua Đại Từ dài khoảng 10 cm. Ảnh: nemchuakyphu

Không phải ở xã nào ở huyện Đại Từ cũng làm nem chua mà nem chua Đại Từ tập trung nhất ở 3 xã là Văn Yên, Ký Phú và Yên Mỹ. Việc làm nem chua cũng giúp bà con có công việc ổn định, góp phần vào việc phát triển nghề truyền thống, mang lại nguồn thu nhập ổn định cho người dân địa phương. 

Nem chua Đại Từ vừa thích hợp để thưởng thức vừa lý tưởng để mua về làm quà sau chuyến đi. Ảnh: Lạc Hồng

Ngày nay, nem chua Đại Từ được bày bán ở nhiều nơi và bán online giúp việc thưởng thức, mua bán được thuận tiện hơn. Tuy nhiên, để ăn ngon nhất và chính gốc nhất vẫn là mua trực tiếp trong chuyến du lịch Thái Nguyên, tới với vùng đất Đại Từ xinh đẹp. 

>>Xem thêm: Về với non nước hữu tình khi du lịch Đại Từ Thái Nguyên

1.2. Cách làm nem chua Đại Từ

Nem chua Đại Từ đặc biệt ở hương vị và nguyên liệu cho tới cách làm. Không giống bất kỳ loại nem nào ở mọi miền Tổ quốc, cách làm nem chua Đại Từ phải trải qua nhiều công đoạn, để đảm bảo nem thơm ngon và đạt được độ chua mong muốn. 

Để làm nem chua Đại Từ cần nhiều công đoạn khác nhau và công đoạn nào cũng quan trọng. Ảnh: Báo Thái Nguyên

Nguyên liệu để tạo nên nem chua Đại Từ cơ bản gồm thịt nạc phần mông, rượu, hạt tiêu, tỏi, thính và lá ổi, lá chuối để gói bên ngoài. Theo kinh nghiệm của những người đi trước, để có được nem chua chất lượng, người ta phải lựa chọn phần thịt lợn mông ngon nhất. Sau khi rửa sạch, lọc kỹ, thịt được thái mỏng ngang thớ sau đó trộn cùng tỏi băm nhuyễn, rượu trắng, tiêu xay, thính gạo rang, cùng với đó là bì lợn luộc chín, thái sợi nhỏ và thêm chút mỡ trắng.

Phải lựa chọn phần thịt lợn mông ngon thì nem chua Đại Từ mới ngon. Ảnh: Hải

Hỗn hợp trên sẽ được ướp trong vòng 3-4 tiếng để thấm đều gia vị, lúc ăn đậm đà hơn. Muối trộn thịt phải là hạt muối nhỏ, được rang trên chảo bởi nếu chọn muối tươi sẽ khiến nem ra nhiều nước, bị thối, khó lên men và hỏng. Có thể thấy, mỗi công đoạn làm nem chua Đại Từ đều cần chú ý cẩn thận, tỉ mỉ trong thời gian và nguyên liệu. 

Nem chua Đại Từ để tầm 3-4 ngày là có thể thưởng thức được. Ảnh: Hội nhập

Sau đó, nem được gói bằng lá ổi rồi lá chuối. Để nem chua trông bắt mắt thì khâu gói nem cũng cần cẩn thận. Lá ổi được gói trong cùng nên khi ăn có vị bùi bùi, chát nhẹ rất bon miệng. Bên ngoài lớp lá chuối xanh biếc giúp chiếc nem trông bắt mắt và gọn gàng. 

Bạn đừng quên mua nem chua Đại Từ về làm quà cho người thân nhé. Ảnh: Vietgiaitri

Một lưu ý trong cách làm nem chua Đại Từ là nem được gói không chặt quá, đủ kín gió để lên men và có thể sử dụng được lâu. Thông thường, nem chua Đại Từ có hình trụ, dài khoảng 10-12cm với trọng lượng trung bình là 120-150g/chiếc nem. Để từ 3-4 ngày là nem chua có thể ăn được rồi.  
 

1.3. Thưởng thức nem chua Đại Từ 

Cách thưởng thức nem chua Đại Từ cũng khác biệt so với nem chua Thanh Hóa. Nếu nem chua khác chỉ cần bóc lớp lá ngoài cùng ra là có thể thưởng thức ngay được thì nem chua Đại Từ lại cần qua công đoạn nướng than hoa hoặc lăn qua chảo nóng. Bước này giúp nem chua dậy mùi thơm hơn, kích thích vị giác. 

Nem chua Đại Từ thưởng thức với tương ớt hay mắm chấm đều ngon. Ảnh: Nông sản sạch

Hương vị nem chua trên mảnh đất Đại Từ quả thực hiếm nơi nào có được, chỉ khi bạn trực tiếp thưởng thức mới có thể cảm nhận hết được. Vị chua của nem, của thính hòa quyện hoàn hảo với vị bùi bùi, vị chan chát của lá ổi rồi hương thơm của lá chuối nướng trong than củi. Mỗi hương vị quyện đều vào nhau để lại ấn tượng khó quên. 

Nem được nướng qua trong lửa hồng rồi mới thưởng thức. Ảnh: VTV1

Để làm tăng hương vị của món nem chua, thực khách có thể trộn thêm thính gạo rang rồi ăn kèm lá sung, đinh lăng... tùy sở thích. Nem chua có thể chấm với nước mắm pha chanh, tỏi ớt sao cho phù hợp. Nem chua Đại Từ ăn với cơm hay làm mồi nhậu cũng đều cuốn. 

>>Xem thêm: Du lịch Thái Nguyên trọn vẹn với bí kíp này

2. Các đặc sản khác của Thái Nguyên

2.1. Bánh chưng Bờ Đậu

Bánh chưng Bờ Đậu là sản vật ngon có tiếng xuất phát từ làng Bờ Đậu, xã Cổ Lũng, huyện Phú Lương, là đặc sản Thái Nguyên mà hầu như ai cũng từng nghe danh. Làng nghề này chỉ cách trung tâm thành phố 8km. Do đó, ai tới đây tham quan cũng đều tiện đường ghé qua Bờ Đậu để mua bánh chưng mang về làm quà. 

Bánh chưng Bờ Đậu thơm ngon nổi tiếng chẳng kém nem chua Đại Từ. Ảnh: Gia đình

Đặc điểm dễ nhận thấy đầu tiên của bánh chưng Bờ Đậu là không hề sử dụng khuôn, chỉ dùng tay gói, một kỹ nghệ riêng biệt chỉ Bờ Đậu mới có, khó nơi nào có thể làm theo được. Dù chỉ gói tay nhưng bánh luộc không bị méo mó, hay nứt vỡ mà chiếc nào chiếc nấy cũng vuông thành sắc cạnh, rất đẹp mắt. 

Làng nghề bánh chưng Bờ Đậu nhộn nhịp nhất là vào thời điểm giáp Tết cũng như Nem chua Đại Từ. Ngoài bánh chưng truyền thống, họ còn sáng tạo thêm bánh chưng lá giềng, bánh chưng nếp cẩm, bánh chưng gấc,... đáp ứng nhu cầu đa dạng của người tiêu dùng.
 

2.2. Cơm lam Định Hóa

Đến với mảnh đất Định Hóa, lữ khách gần xa không chỉ được tìm về lịch sử mà còn được hòa mình vào các lễ hội độc đáo cũng như thưởng thức sản vật địa phương hấp dẫn, trong đó có cơm lam của bà con dân tộc thiểu số. 

Món cơm lam mộc mạc, giản dị như chính con người vùng Định Hóa lịch sử. Ảnh: Tripzone

Cơm lam Định Hóa có mùi thơm ngào ngạt, có vị của đất trời, của tre nứa non, của sương sớm trên lá chuối, của hương lửa phập phùng... Khi ăn, bạn cần tóc hết vỏ nứa bên ngoài, cắt cơm thành từng khoanh, bày ra đĩa và thưởng thức. Cơm lam Định Hóa ăn không hay thêm giò, gà nướng, muối vừng... đều ngon. 

Trên đây là thông tin về nem chua Đại Từ cho bạn và gia đình tham khảo. Theo dõi Du lịch Việt Nam để cập nhật thêm nhiều điểm đến mới cùng kinh nghiệm vi vu hữu ích trong chuyến đi sắp tới của mình nhé. 

Yến Yến