Dinh Vạn Thuỷ Tú - Nơi thờ Thuỷ tổ nghề biển ở Bình Thuận 

Dinh Vạn Thủy Tú được đông đảo du khách biết đến bởi là nơi rất linh thiêng và kỳ bí, gắn liền với tục thờ cá ông của dân miền biển và cũng là nơi lưu giữ bộ xương cá ông lớn nhất ở Việt Nam hiện tại. Đến với điểm du lịch này, ngoài thăm quan và chiêm ngưỡng những hiện vật trưng bày về nghề cá hay nét kiến trúc cổ kính của đền thờ thì du khách còn được tìm hiểu những thông tin thú vị về văn hoá tín ngưỡng và đời sống tâm linh của người dân miền biển. 

Tìm hiểu về lịch sử của Dinh Vạn Thuỷ Tú 

Tại Bình Thuận các làng vạn thờ cá voi là nơi thờ cúng tâm linh khá phổ biến, xuất hiện ở khắp mọi nơi, từ các làng chài ven biển cho đến những miền hải đảo xa. Hầu hết các lăng vạn ở đây đều được xây dựng trong khoảng thời gian từ thế kỷ 18 đến thế kỷ 19 gắn với những đợt di dân và tiếp quản miền đất Nam Trung Bộ của đồng bào Bắc Trung Trung Bộ xưa. Hiện Bình Thuận đang có khoảng 29 lang vạn thờ cá Ông ở khắp các địa phương từ Phan Thiết, Bắc Bình, Hàm Thuận đến Tuy Phong, Lagi hay đảo Phú Quý....và  Dinh Vạn Thuỷ Tú chính là một trong những lăng vạn có lịch sử lâu đời nhất. 

Dinh Vạn Thuỷ Tú nằm ở đường Ngư Ông của phường Đức Thắng, thành phố Phan Thiết Lịch sử của nơi này bắt đầu từ năm Nhâm Ngọ 1762, các ngư dân xây dựng Dinh này để làm nơi thờ cúng cho Cá Ông. Những ngày đầu Dinh Vạn Thủy Tú chỉ là một căn nhà gỗ đơn giản, mái lá với diện tích rất nhỏ nằm sát bên bờ biển. Theo thời gian, dinh này đã trải qua nhiều lần cải tạo, xây dựng, phần mái lá ngày xưa đã được thay bằng mái ngói, những bức tường gỗ được thay thế bằng tường gạch. Hiện tại diện tích của Dinh Vạn Thủy Tú đã là 500m2. Dù trải qua rất nhiều biến thiên của thời cuộc, du khách đến đây vẫn có thể nhìn thấy được vẻ đẹp của Dinh Vạn Thủy Tú từ thuở sơ khai dù in đậm dấu ấn của thời gian. 

Năm 1996, Dinh Vạn Thủy Tú đã chính thức được công nhận là di tích lịch sử cấp Quốc gia. Hiện tại Dinh Vạn Thủy Tú có lưu giữ 100 bộ xương cá Ông với nhiều họ khác nhau, chúng có niên đại từ 100 đến 150 năm, những bộ xương này đã được người dân thờ cúng rất tôn nghiêm nhằm thể hiện lòng biết ơn đối với cá Ông, loài cá linh thiêng trong đời sống tâm linh của các ngư dân miền biển. Ngoài ra nơi đây còn có lưu giữ các di sản văn hoá Hán Nôm rất giá trị như 24 sắc phong của các vị vua nhà Nguyễn. Dinh Vạn Thủy Tú được biết đến như một đếm đến tâm linh thể hiện văn hoá, lịch sử và tín ngưỡng dân gian đặc sắc của người dân Bình Thuận, là nơi để du khachs tìm hiểu những nét độc đáo trong văn hoá bản địa của người dân xứ sở này. 

>> Xem thêm: Khám phá chùa Linh Sơn - Cổ tự đẹp mê mẩn nơi đảo xa Phú Quý cùng cô nàng 9X

Khám phá gì khi đến Dinh Vạn Thủy Tú Bình Thuận 

Kiến trúc độc đáo của Dinh Vạn Thuỷ Tú

Dinh Vạn Thủy Tú sở hữu kiến trúc rất độc đáo, được xem như một trong những đại diện tiêu biểu cho vẻ đẹp kiến trúc, lịch sử tín ngưỡng tôn thờ cá Ông của người dân địa phương. Theo đó, kiến trúc của Dinh Vạn Thủy Tú mang phong cách tứ trụ độc đáo với các vì, kèo, cột được xây dựng xuất phát từ 4 trụ. Các loại gỗ sử dụng tại đây đều là gỗ tốt được lắp ghép với nhau một cách rất hài hoà, tinh tế và tỉ mỉ. Kết hợp với đó là những chi tiết chạm khắc rất độc đáo và lôi cuốn.

Không gian của Dinh Vạn Thủy Tú rất rộng, phủ lên sắc màu rêu phong và cổ kính. Trong khuôn viên của Dinh, nổi bật nhất là Ngọc Lân Thánh Địa, đây là nơi mà cá Ông sẽ được mai táng khi dạt vào bờ. Sự phân chia của các nơi thờ tự ở Dinh Vạn Thủy Tú cũng rất đặc biệt. Bên trái là nơi để thờ Thuỷ Long thánh phi Nương nương, bên phải là nơi thờ Thái hiệu tiên sư, ở giữa là nơi để thờ thần tượng Nam Hải Cự Tộc Ngọc Lân tức ông Nam Hải. Khu vực phía sau của Dinh Vạn Thủy Tú là nơi để trưng bày và lưu giữ những bộ xương cá Ông cổ, miếu thờ Đức Quan Thánh.

Trên thanh xã cò nằm ở chính điện của Vạn có dòng văn tự Hán- Nôm cổ " Nhuế thứ Nhâm Ngọ niên, Trọng Đông ngoạt hưng tạo có ý nghĩa à vạn được tạo dựng vào đầu mùa đông năm Nhâm Ngọ. 

Ngắm bộ xương cá Ông lớn nhất Đông Nam Á 

Nổi bật nhất ở Dinh Vạn Thuỷ Tú chính là bộ xương cá Ông lớn nhất Đông Nam Á hiện nay. Theo đó, tương truyền vào cuối thế kỷ 18, khi Vạn Thuỷ Tú đã được xây dựng thì có một vị cá Ông khổng lồ đã luỵ và trôi dạt vào bờ biển cách vạn chỉ 50m. Vị có Ông này có kích thước vô cùng to lớn, dài hơn 20m và cao gần 4m, nặng khoảng 65 tấn.

Các ngư dân của Vạn Thuỷ Tú cùng các ngư dân tại các vạn chài khác đã hợp sức lại đưa Ông vào vạn và làm lễ an táng rất long trọng. Mặc dù đã trải qua hàng thế kỷ nhưng đến nay bộ xương cá Ông vẫn giữ được hiện trạng gần như nguyên vẹn, du khách đến thăm quan có thể chiêm ngưỡng bộ xương nổi tiếng này. Ngoài ra ở Dinh Vạn Thuỷ Tú còn có 100 bộ xương cá Ông khác với kích thước nhỏ hơn nhưng niên đại cũng lên đến 150 năm. 

Khám phá các hiện vật của nghề cá 

Dinh Vạn Thuỷ Tú không chỉ là một lặng vặn mà còn đóng vai trò như một bảo tàng về nghề cá ở Bình Thuận. Ở đây có nhiều hiện vật rất quý giá gắn liền với lịch sử phát triển nghề cá tại Phan Thiết nổi bật như chiếc chuông đồng được đúc từ năm 1872 với 130 năm lịch sử. Trên thân của chuông có khắc những dòng chữ cổ mang ý nghĩa tốt lành. Tại đây cũng có 24 bán ghi chép những điệu sắc được vua triều Nguyễn ban tặng, những bản ghi chép này.

Tìm hiểu về tín ngưỡng thờ Cá Ông

Tín ngưỡng thờ Cá Ông xuất phát từ cộng đồng người Chăm,. tuy nhiên qua thời gian dài giao lưu văn hoá thì tín ngưỡng này cũng đã trở thành một phần quan trọng của đời sống văn hoá tâm linh của ngư dân miền biến nói chung. Dưới thời vua Gia Long, tín ngưỡng thờ có ông đã là lễ kinh mà các ngư dân thường thực hiện với mong muốn cầu bình an khi đi biển và đánh được những mẻ cá lớn. Cá Ông còn được xem như một lảnh pháp y của Đức Quan Thế Ấm để giúp người khi gặp nạn giữa biển khơi. 
 

Nghe truyền thuyết về cá Ông 

Ngoài câu chuyện về bộ xương cá Ông khổng lồ ở Dinh Vạn Thuỷ Tú thì du khách khi đến đây còn có thể tìm hiểu những truyền thuyết rất thú vị. Điển hình như truyền thuyết cho rằng cá Ông trôi đến nơi nào vừa ý thì sẽ lập tức dừng lại và các ngư dân ở đó cần lập đền thờ để cúng viếng. Hay câu chuyện về việc người nào phát hiện ra xác của Ông đầu tiên chính là con trai của Ôn và cần để tang trong vòng 3 năm. Nếu như hoàn thành được bổn phận và thành tâm thờ cúng thì sẽ luôn được phù hộ để có những chuyến ra khơi bình an, may mắn, đầy ắp cá tôm. 

>> Xem thêm: Check list tour du lịch Phan Thiết siêu HOT

Lễ hội độc đáo ở Dinh Vạn Thuỷ Tú

Dinh Vạn Thủy Tú không chỉ là nơi để thờ cúng cá Ông và là nơi để các ngư dân lễ bái cầu những chuyến ra khơi bội thu mà còn là nơi diễn ra rất nhiều lễ hội đặc sắc và trang trọng. Lễ hội tiêu biểu nhất thường diễn ra tại đây là lễ Tế Xuân vào ngày 20/2 Âm lịch, lễ Cầu Ngư diễn ra vào ngày 20/4 Âm lịch, lễ Chính Mùa diễn ra vào ngày 20/6 Âm Lịch, lễ Chèo Dọc diễn ra vào ngày 20/7 Âm lịch và lễ Mãn Mùa diễn ra vào ngày 23/8 Âm lịch hằng năm. Mỗi lễ hội thể hiện tín ngưỡng và màu sắc tâm linh khác nhau. Ngoài những nghi thức chính long trọng thì còn kết hợp các hoạt động văn hoá, vui chơi giải trí độc đáo như hát bội, đua ghe, lễ bã trạo…

Những lễ hội của Dinh Vạn Thuỷ Tú đều trở thành ngày hội chung của các ngư dân miền biển Phan Thiết cũng là dịp để các ngư dân thể hiện sự thành kính với  thần Nam Hải và mong cầu những chuyến xa khơi may mắn, cá tôm đầy ắp. 

Quy định giờ hoạt động của Dinh Vạn Thuỷ Tú. 

Dinh Vạn Thuỷ Tú nằm ở số 54 đường Ngư Ông, phường Đức Thắng, TP Phan Thiết. Dinh mở cửa từ 7h đến 11h30 sáng và từ 13h30 đến 17h chiều. Đây là điểm thăm quan có thu vé. Khi đến đây bạn cần mua vé với giá 15000/ người lớn và trẻ em là 7000đ. Du khách đi theo đoàn sẽ có hướng dẫn viên thuyết minh. 

Dừng chân ở Dinh Vạn Thuỷ Tú du khách chắc chắn se ngỡ ngàng bởi không gian kiến trúc và trưng bày độc đáo cùng với những nét đẹp tín ngưỡng, tâm linh của miền biển. Đừng bỏ lỡ địa điểm hấp dẫn này trong hành trình khám phá Phan Thiết của bạn nhé.