Những di tích lịch sử quốc gia Hà Tĩnh gắn liền với truyền thống cách mạng, văn hóa của dân tộc, trong đó có nhiều địa điểm đã trở thành huyền thoại, là niềm tự hào của người dân địa phương mỗi khi nhắc đến.
Bên cạnh những danh lam thắng cảnh tuyệt đẹp, thì các di tích lịch sử quốc gia Hà Tĩnh cũng là điểm đến tuyệt vời để du khách khám phá nét đẹp về văn hóa, truyền thống lịch sử lâu đời của vùng đất núi Hồng, sông La.
Hà Tĩnh đã có lịch sử hình thành từ rất lâu đời, chính vì vậy nơi đây sở hữu vô vàn các di tích lịch sử với tuổi đời hàng trăm năm. Tính tới thời điểm hiện tại, Hà Tĩnh có 649 di tích lịch sử bao gồm 561 di tích cấp tỉnh và 88 di tích cấp quốc gia.
Chính vì vậy, khi du lịch ở Hà Tĩnh du khách đừng bỏ lỡ cơ hội dừng chân tại các di tích lịch sử nổi tiếng để mở rộng kiến thức tự hào về những dấu ấn hào hùng, nâng cao ý thức trách nhiệm trong việc bảo tồn, phát huy các giá trị văn hóa lịch sử, hướng đến một tương lai gắn kết nhớ về cội nguồn.
Nói đến những di tích lịch sử quốc gia Hà Tĩnh thì hẳn bảo tàng chính là một trong những điểm tham quan không thể bỏ lỡ. Đây là địa điểm văn hóa rất đặc sắc, là nơi trưng bày các hiện vật, di vật văn hóa rất nổi bật. Bảo tàng Hà Tĩnh được thành lập vào năm 1976, tọa lạc ở đường Trần Phú của thành phố Hà Tĩnh.
Không gian của bảo tàng bao gồm rất nhiều phòng trưng bày với chủ đề đa dạng như văn hóa, lịch sử dân gian, khoa học công nghệ, nghệ thuật… Hiện tại bảo tàng đã sưu tập được hơn 11.000 hiện vật, trong đó số lượng cổ vật lên đến hơn 2.000 bảo vật quốc gia và có rất nhiều của vật quý đã được khai quật từ các di chỉ khảo cổ học.
Từ những hiện vật được lưu trữ ở đây cho thấy nét đặc trưng nổi bật của di sản văn hóa vùng đất Hà Tĩnh, cũng là nguồn sử liệu rất quan trọng để nghiên cứu tìm hiểu về văn hóa, lịch sử của vùng đất.
Thành cổ Hà Tĩnh còn được biết đến với tên gọi là Thành Sen, là một trong những thành Lũy cổ, gắn liền với những câu chuyện huyền thoại vẫn còn hiển hiện trong tâm trí của người dân địa phương.
Thành cổ Hà Tĩnh được xây dựng vào năm 1833 bởi vua Minh Mệnh, nay nằm ở phường Tân Giang, thành phố Hà Tĩnh. Năm 1881 thành cổ được vua Tự Đức xây mới với chất liệu đá ong và gạch kiên cố. Kiến trúc của thành theo kiểu Vauban, bao gồm pháo đài, luỹ, phòng lộ, hào, thành giai, pháo nhãn… Thành này có chiều cao 3,2 m, các hào xung quanh rộng 20 m, độ sâu 1,6 m, với tổng diện tích lên đến 160.000 m2, bao gồm bốn cửa ra vào bên trong đặt nhiều cơ quan quan trọng như án sát, dinh bố chính, đốc học hay lĩnh binh. Ngày nay dấu tích của Thành Cổ còn lại không nhiều, tuy nhiên đây cũng là một trong những di tích lịch sử quốc gia Hà Tĩnh rất được du khách ưa thích.
Đã nói đến các di tích lịch sử nổi tiếng ở Hà Tĩnh thì chắc chắn không thể bỏ qua ngã ba Đồng Lộc, khu di tích lịch sử quốc gia đặc biệt vô cùng nổi tiếng. Nơi đây đã được xếp hạng là khu di tích lịch sử cấp quốc gia vào năm 1989 và được đầu tư xây thành khu tưởng niệm thanh niên xung phong toàn quốc.
Đến năm 2013 khu di tích Ngã ba Đồng Lộc đã được chính thức công nhận là khu di tích lịch sử cấp quốc gia đặc biệt, nằm trên tuyến đường Hồ Chí Minh huyền thoại. Trong những năm 1964 đến năm 1972 khu vực Ngã Ba Đồng Lộc chính là một trọng điểm chiến lược, bị đánh phá ác liệt đặc biệt và từ tháng 4 tháng 10/1968, nơi đây đã phải gánh chịu 50.000 quả bom, mặt đất bị biến dạng, cày xới hố bom chồng chất không một bóng cây ngọn cỏ.
Chiến trường ở đây cũng vô cùng ác liệt với số lượng bộ đội, thanh niên xung phong, công an, dân quân, công nhân giao thông làm việc lên tới 16.000 với nhiệm vụ đánh trả máy bay, cảnh giới, giải tỏa giao thông, phá bom, cọc tiêu dẫn đường đảm bảo an toàn để người và hàng hóa chi viện cho chiến trường miền Nam.
Nơi đây cũng là địa điểm ghi dấu ấn về chiến công của 10 nữ thanh niên xung phong đã hi sinh anh dũng. Hiện tại, khu di tích lịch sử này đã được đầu tư xây dựng rất khang trang, bao gồm nhiều công trình kiến trúc như khu mộ của 10 nữ thanh niên xung phong, nhà tưởng niệm thanh niên xung phong, nhà bảo tàng, tháp chuông đồng lộc, tượng 10 nữ thanh niên xung phong và rất nhiều công trình kiến trúc văn hóa tâm linh…
Nơi đây chính là địa chỉ đỏ để người dân, du khách và thế hệ trẻ đến ôn lại truyền thống cách mạng, đạo lý uống nước nhớ nguồn và ý thức tự hào dân tộc.
Hà Tĩnh được biết đến là quê hương của Nguyễn Du, chính vì vậy nơi đây cũng có khu lưu niệm về đại thi hào nổi tiếng, là một trong những di tích lịch sử quốc gia Hà Tĩnh rất nổi tiếng. Du khách khi đến đây sẽ được tìm hiểu về cuộc đời, sự nghiệp của đại thi hào Nguyễn Du, thắp hương tưởng niệm, đồng thời tìm hiểu về dòng họ Nguyễn Tiên Điền.
Quần thể di tích bao gồm nhiều công trình khác nhau như đền thờ đại vương tiến sĩ Nguyễn Huệ, đàn tế Nguyễn Quỳnh, khu mộ đại thi hào Nguyễn Du, bảo tàng và nhà thờ của Nguyễn Du… Khu lưu niệm chính là điểm đến tuyệt vời để du khách vừa được chiêm ngưỡng cảnh sắc ấn tượng, hiểu thêm về giá trị văn hóa lịch sử. Đặc biệt, nếu như đến đây vào những ngày đầu xuân, du khách còn có thể tham gia các đêm thơ Nguyễn Du rất đặc sắc.
>> Xem thêm: Du lịch Hồng Lĩnh Hà Tĩnh khám phá vẻ đẹp của quê hương núi Hồng, sông Lam
Không chỉ là một điểm đến tâm linh mà chùa Hương Tích cũng được biết đến là di tích lịch sử quốc gia Hà Tĩnh rất nổi bật. Ngôi chùa còn cói tên chữ là Hương Tích cổ tự hay tên chùa Thơm, nằm trên đỉnh Hương Tích của dãy núi Hồng Lĩnh, thuộc xã Thiên Lộc, huyện Can Lộc.
Chùa theo phái Phật giáo Bắc Tông và đang thờ Quan Âm Bồ Tát, gắn liền với nhiều sự tích linh thiêng như sự tích Công Chúa Diệu Thiện được Thần hổ che chở…
Tọa lạc ở độ cao 650m so với mực nước biển, chính vì vậy cảnh sắc ở chùa Hương Tích rất đẹp, xung quanh là núi non hùng vĩ. Từ ngôi chùa, du khách có thể phóng tầm mắt ngắm trọn khung cảnh hoang sơ tuyệt vời của rừng núi. Khi đến đây du khách cũng có thể khám phá một quần thể di tích văn hóa, tôn giáo với nhiều khu vực như Am Thánh Mẫu, đền Thiên Vương, Thượng Điện, Cung Tam Bảo…
Làng K130 hay còn gọi là làng Hạ Nội, thuộc thị trấn Nghèn của huyện Can Lộc, là một trong những di tích lịch sử rất nổi bật của Hà Tĩnh. Trong chiến tranh, nơi đây đã từng phải gánh chịu hơn 19.000 quả bom, 1.522 quả rocket khiến hàng trăm người bị thương, hàng chục người chết. Nhưng trên tất cả người dân của làng Hà Nội có một tinh thần chiến đấu vô cùng dũng cảm, vượt qua mọi đau thương mất mát của chiến tranh, mở đường thông xe.
Sự kiện lịch sử nổi bật nhất ghi nhớ sự hi sinh to lớn của đồng bào làng K130 chính là trong một đêm đã dời 130 nóc nhà, làm đường cho 130 chiếc xe chở hàng vào tiền tuyến. Sau này, UBND Hà Tĩnh đã gọi tên làng Hạ Nội là làng K130 để ghi nhớ về chiến dịch vận chuyển lịch sử, đồng thời năm 2006 nơi đây cũng đã chính thức được xếp hạng là di tích lịch sử quốc gia.
Đền Chợ Củi hay còn được biết đến với tên gọi là Đền Củi, nằm ở xã Xuân Hồng, huyện Nghi Xuân. Nơi đây được biết đến là một điểm đến tâm linh rất nổi tiếng, với vị trí đắc địa, có lưng tựa núi Hồng Lĩnh, nằm bên dòng sông Lam.
Đền Chợ Củi vẫn được biết đến là một trong những di tích lịch sử quốc gia Hà Tĩnh có cảnh sắc thơ mộng, hữu tình và sự linh thiêng hiếm có. Đền thờ ông Hoàng Mười và đã có danh tiếng linh thiêng từ ngàn năm qua, dân gian vẫn cho rằng người dân đến đây thành tâm thì sẽ cầu gì được nấy. Chính vì vậy, đền lúc nào cũng thu hút rất đông đảo du khách thập phương tìm đến, nổi bật nhất là trong các ngày lễ hội đền Chợ Củi là ngày giỗ Đức Thánh Mẫu Liễu Hạnh 3/3 Âm lịch, ngày Giỗ Hưng Đạo Đại Vương 20/8 Âm lịch và ngày giỗ Đức Quan Hoàng Mười ngày 10/10 Âm lịch. Với những giá trị lịch sử văn hóa, tâm linh nổi bật năm 1993, đền Chợ Củi cũng đã được xếp hạng là di tích lịch sử văn hóa cấp Quốc gia.
Bến đò Thượng Trụ là một trong những di tích lịch sử quốc gia Hà Tĩnh rất nổi bật, từ khu vực Ngã ba Bắc Nhàn đi xuống chưa đầy hai cây số là xứ sở của làng Thượng trụ xưa. Khi đến đây du khách sẽ bắt gặp một tượng đài lịch sử sừng sững với hình ảnh của một cánh buồm, với tấm biển in dòng chữ vàng rất nổi bật và trang trọng “Bến đò Thượng Trụ, nơi thành lập Đảng bộ tỉnh Hà Tĩnh tháng 03/1930”.
Ngược dòng thời gian, ở bến đò Thượng Trụ trên một con thuyền tháng 3/1930 đã diễn ra một sự kiện lịch sử rất đặc biệt, là nơi mà Đảng bộ Hà Tĩnh được thành lập. Chính vì vậy, nơi đây ghi dấu ấn lịch sử rất đặc biệt Đồng thời cũng là niềm tự hào của người dân địa phương.
>> Xem thêm: Khám phá tour du lịch Miền Trung HOT nhất hiện nay
Du lịch Hà Tĩnh, nếu như muốn khám phá các di tích lịch sử gắn liền với các vĩ nhân, người có công với đất nước thì hẳn bạn sẽ không thể bỏ qua khu di tích Cố tổng bí thư Trần Phú, nằm ở thôn Châu Tùng, thuộc xã Tùng Ảnh, huyện Đức Thọ. Đây chính là nơi an nghỉ cuối cùng của cố tổng bí thư Trần Phú, một người con Hà Tĩnh.
Khu di tích của cố tổng bí thư nằm nép mình bên dòng sông La, dưới những bóng cây đa cây xà cừ cổ thụ với cảnh sắc rất bình yên, thơ mộng. Du khách đến đây ngoài viếng nơi thờ tự vong linh tổ tiên họ Trần, vong linh của đồng chí Trần Phú thì còn có thể thăm nhà trưng bày lưu niệm, tìm hiểu về những di vật, câu chuyện gắn liền với cuộc đời ngắn ngủi nhưng vô cùng vinh quang của đồng chí Tổng bí thư đầu tiên của Đảng.
Nằm cách nhà trưng bày 1km là khu lăng mộ của Tổng Bí thư, trên đồi Quần Hội hướng về ngã ba Tam Xoa, chính là nơi hợp lưu của dòng Ngàn Phố, cũng là địa điểm thu hút rất nhiều du khách thập phương tìm đến để dâng hương, tri ân và bày tỏ lòng thành kính biết ơn đến cố Tổng bí thư Trần Phú.
Di tích Hải Thượng Lãn Ông Lê Hữu Trác cũng là một trong những di tích lịch sử quốc gia Hà Tĩnh nổi bật. Quần thể di tích này tọa lạc ở huyện Hương Sơn, là nơi lưu giữ những giá trị văn hóa lịch sử đặc biệt về vị đại danh y nổi tiếng. Khu di tích bao gồm nhiều khu vực như mộ, tượng đài của Hải Thượng Lãn Ông, nhà thờ, khu tưởng niệm.
Khu mộ tượng đài có diện tích lên đến 45.000 m2 với 48 hạng mục bao gồm vườn cây, tượng đài, bình phong đá cẩm thạch, nhà khách, sân lễ hội…. Đặc biệt, nhà thờ Lưu Hữu Trác khu vực thượng điện của quần thể di tích, chính là nơi mà vị danh y nổi tiếng đã gắn bó cả cuộc đời bốc thuốc chữa bệnh cứu người.
Không chỉ có những miền cảnh sắc tuyệt đẹp và bản sắc văn hóa vùng miền nổi bật, mà những di tích lịch sử quốc gia Hà Tĩnh cũng làm nên nét cuốn hút rất riêng của vùng đất. Đây cũng là những địa danh giúp bạn hiểu sâu sắc hơn về mảnh đất miền Trung với truyền thống văn hóa và lịch sử lâu đời.
Hồng Thọ - dulichvietnam.com.vn
Ảnh: Internet