Sự thật đáng ngạc nhiên về món hot dog biểu tượng của người Mỹ

Nếu có bất kỳ đồ ăn nào đại diện cho người Mỹ, thì đó chắc chắn là món hot dog. Ngày nay, hot dog xuất hiện ở mọi trận bóng chày, trong các bữa tiệc thịt nướng ở sân sau và có sẵn trong các cửa hàng tiện lợi ven đường từ Carolinas đến California.

Trên thực tế, món hot dog bắt đầu gắn kết với người Mỹ vào những năm 1860 sau Nội chiến Hoa Kỳ và tạo nên bản sắc mới. Nhưng trong khi bây giờ bạn có thể tìm thấy những chiếc bánh mì kẹp xúc xích này trên khắp trái tim của nước Mỹ, thì ngôi nhà mang tính biểu tượng hot dog lại ở trên đảo Coney của New York.
 

Hot dog là một trong những món gần như không thể làm loạn. Bạn làm nóng sơ, nhét xúc xích vào trong bánh mì, cho một ít mù tạt và gọi nó là bữa trưa. Nhưng không phải nơi đâu cũng làm món hot dog ngon. Ảnh: The Daily Meal

Công viên giải trí Brooklyn bên bờ biển là sự pha trộn giữa sự vui vẻ và tiện ích gia đình: lối đi bằng gỗ và cát vàng chật ních những trò cưỡi ngựa, trò chơi và đồ ăn đã phục vụ chăm chỉ người New York trong hơn một thế kỷ.

Ở góc của đại lộ Surf và Stillwell, bạn có thể thấy một đám người đi biển xếp hàng dưới những tấm biển cao, màu trắng mang tên “Nathan’s Famous” cùng dòng chữ quảng cáo đầy tự hào: Bản gốc xúc xích nổi tiếng thế giới kể từ năm 1916.

Tuy nhiên, chỉ cách đó hai dãy nhà, bạn có thể phát hiện ra một tấm biển khác được gắn vào một cửa hàng nhỏ ngay bên bên cạnh tàu lượn siêu tốc Cyclone lịch sử với nội dung: Feltman’s of Coney Island: The original hot dog – 1867 (Feltman’s của đảo Coney: Hot dog bản gốc – 1867).
 

Mái nhà của món hot dog biểu tượng chính là đảo Coney, New York. Ảnh: BBC

Nathan’s tự hào mình là “bản gốc”, nhưng thực tế họ không phải là công ty đầu tiên bán món hot dog trên lối đi lịch sử ấy. Theo Michael Quinn, nhà sử học người Brooklyn và đảo Coney, một người nhập cư Đức tên Charles L Feelman đã phục vụ hot dog dọc dải đất nhộn nhịp hàng thập kỷ trước khi Nathan’s được hình thành.

Feelman đến Mỹ vào năm 1856. Giống như nhiều người Đức nhập cư thời đó, ông mang theo sự yêu thích đối với xúc xích nơi quê nhà. Là một thợ làm bánh, Feelman đã mở tiệm bánh ở Brooklyn vào năm 1865 và có được cuộc sống khá giả khi giao bánh cho các doanh nghiệp ở đảo Coney từ một chiếc xe đẩy, trong khi bán xúc xích ở ngay bên cạnh.

Khi đảo Coney và tuyến đường sắt Brooklyn mới khai trương đã thu hút nhiều người từ Manhattan đến nơi đây vào cuối những năm 1860, khách hàng nói với Feelman rằng họ muốn ăn thức ăn nóng chứ không phải những chiếc xúc xích lạnh ngắt, theo Richard F Snow, cựu biên tập viên của tạp chí American Heritage.
 

Nathan’s quảng cáo mình là bản gốc, nhưng thực tế không phải vậy. Ảnh: Popsugar

Vì vậy, vào năm 1867, Feelman đã đặt làm quầy xe riêng được thiết kế sao cho đáp ứng nhu cầu khách hàng. Người thợ đã chế tạo một lò than củi tùy chỉnh để nướng xúc xích và một hộp kim loại để hâm nóng bánh mì.

Mùa hè năm đó, khi phần lớn quốc gia đang hồi phục sau Nội chiến, Feelman đã đẩy chiếc xe hàng của mình xuống con đường trên đảo Coney, bán gần 4.000 chiếc bánh mì kẹp nóng hổi với giá rất phải chăng. Món ấy dùng loại bánh mì dài, một sự thay đổi so với cách ăn của người Đức là không có bánh mì, giúp cho mọi người dễ dàng thưởng thức xúc xích ở bãi biển hơn.

Phải một vài năm sau, thuật ngữ hot dog mới xuất hiện. Nhưng món ăn Đức được bán trên bờ biển Mỹ đã thành công rực rỡ ngay trước khi nó có tên gọi.
 

Trước Nathan’s đã có Feltman’s. Ảnh: Brooklyn Magazine

Vào năm 1871, Feelman đã thuê một mảnh đất nhỏ bên bờ biển trên đường West 10th và mở một nhà hàng tên là Feltman’s Ocean Pavilion. Từ xe quầy khiêm tốn, Feltman’s đã phát triển thành một đế chế giải trí: 9 nhà hàng, tàu lượn siêu tốc, băng chuyền, phòng khiêu vũ, rạp chiếu phim ngoài trời, khách sạn, bia vườn, nhà tắm, gian hàng và làng Alpine từng là nơi tiếp đón tổng thống Mỹ William Howard Taft.

Trong cuốn sách “The Other Islands of New York City”, Sharon Seitz và Stuart Miller viết: Feelman thậm chí còn thuyết phục Andrew Culver, Chủ tịch của Prospect Park và Coney Island Railroad, kéo dài thời gian biểu đường sắt để khách hàng có thể ở lại Feltman’s dùng bữa.

Vào thời kỳ đỉnh cao, Feltman’s đã tạo ra rời 40.000 chiếc hot dog mỗi ngày, cũng như các bữa tối hải sản trong khung cảnh mặn nồng khu phức hợp Ocean Pavilion. Feelman mất năm 1910 trong sự giàu sang tột bậc.
 

Những chiếc hot dog đầu tiên do Charles L Feelman phát minh vào năm 1867 và nhanh chóng thành công. Ảnh: BBC

Sau đó, công ty của ông được trao cho hai người con trai Charles và Alfred quản lý, cho hơn 1.000 người thuê và đến thập niên 20, Feltman’s đã được coi là nhà hàng lớn nhất thế giới.

Giữa thời kỳ bùng nổ hot dog đầu thế kỷ 20, gia đình Feelman đã thuê một người nhập cư Ba Lan tên là Nathan Handwerker, một người lành nghề trong việc cắt các món cuộn. Theo Lloyd Handwerker (cháu trai của Nathan), sau khi hai người bạn khuyến khích Handwerker mở quầy bán hot dog riêng, thỉnh thoảng ông ngủ trên sàn bếp tại Feltman’s để tiết kiệm tiền. Sau đó, vào năm 1916, nhờ vay được 300 USD và công thức nấu ăn của nhà vợ, Handwerker đã mở cửa hàng của riêng mình cách xa chủ cũ. Handwerker nhận ra rằng để cạnh tranh, ông cần phải thu hút quần chúng. Vì vậy, ông đã bán món hot dog với giá rẻ hơn.
 

Feltman’s đã bị bán đi rồi được phục dựng. Ảnh: Feltman’s

Sau Đại khủng hoảng và Thế chiến thứ hai, gia đình Feelman cuối cùng đã bán doanh nghiệp vào những năm 1940. Nhưng lại đóng cửa vào năm 1954. Lần đầu tiên sau hơn nửa thế kỷ, Nathan’s trở thành quầy hot dog duy nhất trên con đường đi bộ dọc bờ biển đảo Coney.

“Ông nội của tôi là khách hàng trung thành của Feltman’s thời Đại suy thoái”, Quinn nói. “Làm sao có thể so sánh hai người được? Ông nội của tôi luôn thích sự hài hòa của hot dog Feltman’s hơn Nathan’s.”

Mặc dù Quinn không thể nếm thử món hot dog Feltman’s trước khi nó bị đóng cửa, nhưng câu chuyện về người ông vẫn luôn sống mãi. Đến nỗi khi trưởng thành, anh muốn tái tạo lại trải nghiệm của người ông.

Quinn và hai anh trai lớn lên ở miền nam Brooklyn. Đảo Coney là sân chơi của họ.

Khi còn nhỏ, Quinn đã mơ ước mở một doanh nghiệp với anh chị em của mình, nhưng khi anh trai qua đời trong vụ khủng bố 11/9, anh và người anh Joe quyết định tôn vinh Jimmy bằng cách hồi sinh thương hiệu Feltman’s.

May mắn thay, ông nội của Quinn là bạn tốt với một cựu nhân viên đã tạo ra món hot dog Feltman’s, và ông ấy đã cho công thức hỗn hợp gia vị xúc xích Frankfurter mà Feltman sử dụng. Ông nội của Quinn sau đó đã truyền công thức này cho anh. Sau vài năm và một ngân sách nho nhỏ, Quinn đã mua lại cái tên Feltman’s năm 2015 và mở một cửa sổ nhỏ xíu từ bên trong một nhà hát ở East Village. Cuối cùng anh ấy đã có thể mở lại Feltman’s, ở cùng một vị trí với nhà hàng ban đầu, vào tháng 5/2017.
 

Và Feltman’s lại đắt khách như thuở nào. Ảnh: Feltman’s

Trong tiếng gỗ cót két, mọi người tập trung bên ngoài Feltman’s, chờ đợi thưởng thức món hot dog trứ danh. Một trong những loại hot dog nổi bật của anh là được làm từ thịt bò cao cấp, không có chất phụ gia, thêm chút dưa cải bắp tạo ra một đường sắc nét, một chút mù tạt được làm theo công thức của riêng anh. Ban đầu, có thể bạn sẽ ngần ngại với chút mù tạt ấy. Nhưng hãy tin tôi đi, ít ra cũng nên tin phóng viên của BBC, đó là món hot dog cực kỳ ngon.

Nếu vẫn chưa đủ sức thuyết phục thì Feltman’s đã được bầu chọn là một trong 10 món hot dog ngon nhất nước Mỹ. Trong khi thế giới đau đầu với Covid-19, Feltman’s vẫn ăn nên làm ra. Bán hàng tại quầy tăng 100% và bán hàng trực tuyến tăng 200%.
 

Kể ra thì hot dog Nathan’s hơi “đánh tráo khái niệm”, song không thể phủ nhận sự thành công của nó. Ảnh: Nathan’s

Vậy còn quầy Nathan’s? Sự nhạy bén trong kinh doanh của Handwerker và vợ, công thức nhà vợ đã đặt nền móng cho một đế chế quốc tế có sản phẩm hiện được bán tại hơn 55.000 siêu thị, cửa hàng và nhà hàng trên hơn 10 quốc gia.

Cuộc thi ăn hot dog nổi tiếng của Nathan’s Famous diễn ra vào 4/7 hàng năm kể từ 1972, ngay chính địa điểm bán thuở đầu ở trên đảo Coney. Trong khi cái tên Nathan’s đang thống trị những người từng yêu thích Feltman’s, không có nghĩa họ là người giỏi nhất. Chẳng hạn người ghi kỷ lục Guiness thế giới Takeru Kobayashi rất thích hương vị của Feltman’s.
 

Hãy tự quyết định món hot dog ngon nhất. Và cũng không chỉ có Nathan’s hay Feltman’s. Ảnh: Consumer Reports

Nhưng đừng để Takeru Kobayashi ảnh hưởng. Hãy tìm đến Feltman’s, tìm đến Nathan’s, và tự quyết định món hot dog yêu thích của bạn là gì.

Phong Sa