Lễ hội đền Độc Bộ là một lễ hội hiếm hoi diễn ra vào giữa mùa Thu là dịp để nhân dân trong vùng tưởng nhớ ngày hiển linh của đức thánh Triệu Việt Vương.
Thời gian: Diễn ra từ ngày 11 đến ngày 15 tháng 8 âm lịch hàng năm
Địa điểm: Tại xã Yên Nhân, huyện Ý Yên, tỉnh Nam Định
Đi
du lịch Nam Định đến với
lễ hội Độc Bộ du khách sẽ được tận mắt chiêm ngưỡng ngôi Đền Độc Bộ có kiểu dáng kiến trúc tiền chữ Nhất, hậu chữ Công , ngôi đền thờ đức thánh Triệu Việt Vương (tức Triệu Quang Phục) người có công trong việc xây làng, lập ấp từ thủa nơi này còn hoang vu. Điểm đặc biệt nhất của đền là pho tượng Triệu Việt Vương được đúc bằng đồng ngồi trên bệ đá có chiều cao 1,6m, đầu đội mũ, mình tạc áo long bào chạm khắc tinh xảo mang phong cách nghệ thuật thời Nguyễn.
Lễ hội Độc Bộ được tổ chức trong 5 ngày bắt đầu từ ngày 11 tháng 8 âm lịch. Ngày 13/8, tổ chức nghi thức rước của hàng tổng. Vào ngày này, các thôn trong xã sẽ tổ chức rước kiệu từ làng mình về đền Độc Bộ. Đi đầu đoàn rước là đội cờ ngũ sắc, cờ thần. Tiếp đến là đội phụng nghinh các cỗ kiệu bát cống do các trai đinh trong trang phục màu đỏ, chân quấn xà cạp, thắt lưng đỏ, đầu vấn khăn đỏ đảm nhận. Tiếp sau là đến phường bát âm với các loại nhạc cụ cổ truyền. Theo sau là đoàn rước có đội phụng nghinh bát bửu, chấp kích, xênh tiền và hai đội tế nam - nữ quan. Kế tiếp là đoàn rước của các cụ cao niên trong làng, chức sắc địa phương, nhân dân trong vùng tới tham dự. Hai bên đường đoàn rước đi qua, người dân náo nức, trang trọng bày các mâm lễ của gia đình để bái vọng Thánh.
Nét đặc sắc và nổi bật nhất của
lễ hội ở Nam Định này là sau khi các đoàn rước tập kết về sân đền Độc Bộ, tất cả các kiệu yên vị tại sân, hướng ra ngã ba sông. Các phụng nghinh đưa bát nhang vào đền làm lễ nhập tịch. Sau đó các xã cùng nhau rước kiệu lên thuyền, chèo ra điểm giữa ngã ba sông để làm lễ. Đúng giờ Ngọ ngày 13, tiến hành nghi thức tế Tam Kỳ. Vị trí cử hành nghi lễ tại điểm giao 3 dòng nước, cách đền Độc Bộ khoảng 1km.
Nghi thức tế Tam Kỳ
Lễ tế diễn ra trong khoảng 2 giờ đồng hồ, lễ xong các đội tế Tam Kỳ giang lần lượt nối nhau quay về đền để thực hiện các nghi thức tế lễ khác. Bên cạnh các nghi thức tế lễ trang trọng được thực hiện, vào các buổi tối của các ngày hội, dân làng còn tổ chức thi hát chèo, ca trù giữa các phường hát trong khu vực về dự hội, góp phần tạo nên bầu không khí vui mừng, náo nhiệt. Theo
kinh nghiệm du lịch Nam Định ngoài phần lễ chính, phần hội ở lễ hội đền Độc Bộ cũng diễn ra khá sôi động xung quang khu điện thờ. Các trò chơi dân gian cũng được mở tại đây như múa rồng, múa sư tử, đánh cờ người, tổ tôm điếm, kéo co, vật, …
Tiết mục múa sư trong lễ hội
Ngày nay, những tập tục rước kiệu từ các nơi về tham dự lễ hội vẫn diễn ra, tuy nhiên để phù hợp với điều kiện xã hội và Quy chế tổ chức lễ hội truyền thống, thời gian hành hội co lại trong vòng từ 2 đến 3 ngày, một số nghi thức rườm rà đã được rút gọn. Trong đó, điểm nhấn tạo nên nét độc đáo và thu hút của lễ hội Độc Bộ là: lễ tế Tam Kỳ giang; hội đua thuyền; hội thi ca hát; hội thi cỗ và các trò chơi dân gian vẫn được tô đậm thêm tạo nên một không gian văn hóa lễ hội đặc sắc. Du khách khi đặt
tour du lịch Nam Định vào mùa thu nhớ ghé qua xã Yên Nhân, huyện Ý Yên để tham dự lễ hội hiếm có này.