Mặc cho bao thế kỷ trôi qua, thế nhưng người dân làng Taolin ở tỉnh Hồ Nam (Trung Quốc) vẫn giữ được nghề làm giấy thủ công hơn 1300 năm tuổi, cái nghề đòi hòi sự tỉ mỉ và kiên trì mặc cho sự cạnh tranh bởi giấy sản xuất công nghiệp.
Làng Taolin ở tỉnh Hồ Nam, Trung Quốc là nơi lưu truyền nghề làm giấy thủ công từ cây tre đã hơn 1.300 năm nay. Trước đây, ngôi làng này từng một thời là trung tâm sản xuất giấy nổi tiếng ở miền trung và nam Trung Quốc trước khi bị cạnh tranh bởi những loại giấy sản xuất công nghiệp.
Người dân làng Taolin sản xuất giấy từ cây tre
Các công đoạn vẫn dựa hoàn toàn vào sức người như những năm 600.
Những cánh rừng tre mọc bên ngoài làng Taolin là nguyên liệu chính để sản xuất giấy thủ công. Khi khai thác, họ thường sẽ chọn những cây tre non với phần thân còn tương đối mềm, chẻ ra và gom thành từng bó. Sau đó, chúng được vận chuyển về làng, và đưa đi ngâm trong hố nước vôi để đẩy nhanh quá trình phân hủy. Công đoạn này thông thường sẽ mất khoảng vài ngày cho đến khi thân cây mềm ra.
Nghề làm giấy ấy đã tồn tại được 1300 năm
Những cánh rừng tre mọc bên ngoài làng Taolin là nguyên liệu chính để sản xuất giấy thủ công
Khi đã ngâm đủ ngày, những bó tre ấy phải trải qua công đoạn rửa, luộc trước khi được người thợ sẽ nghiền nát tre thành bột tại xưởng của gia đình. Hỗn hợp thu được sau khi nghiền nát tre chính là bột giấy. Lúc này, người thợ sẽ tiếp tục với công đoạn pha loãng bột trong bể nước rồi dùng một dụng cụ như “liềm xeo”, làm bằng tre để tạo nên những tờ giấy.
Khi khai thác, họ thường sẽ chọn những cây tre non
Khi ngâm đủ ngày, tre được nghiền nát thành bột tại xưởng của mỗi gia đình.
Chiếc liềm xeo được sàng qua lại trong dung dịch sao cho chỉ có bột giấy đọng lại trên liềm. Công việc này đòi hỏi sự khéo léo, đều tay để tờ giấy đạt được độ mỏng theo ý muốn. Đến khi nước khô dần, bột giấy se lại, bạn sẽ thấy các trang giấy dần hiện ra trên liềm.
Chiếc liềm xeo được sàng qua lại trong dung dịch sao cho chỉ có bột giấy đọng lại trên liềm
Khi nước khô, bột giấy se lại và trang giấy dần hiện ra.
Thông thường, người ta sẽ đặt các lớp giấy ướt lên nhau thành từng chồng, nhưng để đảm bảo các tờ giấy đó không bị dính vào nhau thì họ còn phải sử dụng thêm dung dịch bột giấy được pha cùng một số chất chiết xuất từ thực vật có độ trơn nữa.
Các công đoạn làm giấy luôn được thực hiện theo đúng trình tự
Như vậy mới đảm bảo giấy đạt chất lượng tốt nhất
Tiếp đến là chuyển chồng giấy ướt qua công đoạn ép dưới những thanh gỗ rồi dùng một hệ thống đòn bẩy để vắt nước. Cuối cùng là dán những tờ giấy lên tường và cán với sức nóng khá lớn do có lò đốt phía sau sao cho chúng thật khô và phẳng là hoàn thành.
Công đoạn bóc rời từng tờ giấy đòi hòi sự kiên trì của người thợ
Có thể nói, nghề làm giấy thủ công này tốn không ít thời gian, công sức bên cạnh đó còn đòi hỏi ở người thợ sự tỉ mỉ, khéo léo cao mà lại chẳng cạnh tranh lại với thị trường hiện đại, thế nhưng với làng Taolin và dân làng, đây thực sự là một giá trị tinh thần to lớn và là niềm tự hào của họ đấy.
Có thể nói, nghề làm giấy thủ công thực sự là một giá trị tinh thần to lớn và là niềm tự hào của với làng Taolin và dân làng.