Gỏi lá- Đặc sản được làm từ hơn 60 loại lá

Đặc sản này có cái tên đặc biệt là ‘gỏi lá’ vì thành phần có tới 60 loại lá khác nhau, mỗi lá mang một mùi vị đặc trưng của đặc sản Tây Nguyên. Gỏi lá Kon Tum là sự hòa quyện của vị chua, cay, ngọt, bùi, béo, nồng… Khi đã ăn một lần, người ta sẽ nhớ mãi không thôi.
 

Người dân địa phương thường nói rằng đến với Kon Tum, chưa ăn gỏi lá thì chưa nên về. Gỏi lá được ví như tinh hoa của Tây Nguyên, tất cả các loại lá dùng để làm món gỏi lá đều mọc trên vùng đất đỏ bazan. Món ăn mang đậm chất núi rừng khi trong mâm Gỏi lá, như tên gọi của nó, toàn lá là lá.
 

Nguyên liệu chính của món ăn là lá rừng nên lá phải được lấy ở trong rừng từ sáng sớm. Các loại lá mà chỉ Tây Nguyên mới có như lá trâm, ngành ngạnh đỏ, mật gấu, lá bứa, từ đại bi… Bên cạnh đó, mâm gỏi lá còn có thêm các loại lá dễ tìm hơn như chùm ruột, ngũ gia bì, lá sung, lá ổi, lá xoài, đinh lăng, càng cua, tía tô, lá mơ, lá cải…
 

Theo chân người hái lá, mới thấm hết sự mệt nhọc và nguy hiểm khi leo rừng, len lỏi vào các bụi cây, nguy hiểm ở chỗ rắn thích sống trong bụi cây bứa. Đến mùa xuân, khi hoa cỏ đâm chồi nẩy lộc mới đủ 56 loại lá trong mâm gỏi, các mùa còn lại chỉ còn khoảng 30-40 loại lá rừng. Khi hái, người ta cũng ý tứ bão dưỡng những cành lá non “để dành” cho ngày mai còn có cái mà thu gom nữa.
 

Gỏi lá ăn chung với thịt ba chỉ luộc chín thái mỏng, tôm đất được cắt đầu rang vàng khô vừa béo vừa mềm. Món bì heo được chế biến vô cùng công phu khi được thái sợi rồi trộn với riềng giã mịn và gia vị. Phải có thêm đĩa tiêu nguyên hạt, muối hạt và ớt chỉ thiên, loại ớt xanh có mùi thơm đặc trưng của đất đỏ bazan.
 

Để làm món ăn này, đầu bếp phải nắm vững kỹ thuật luộc thịt sao cho vừa chín mềm, xắt mỏng từng lát đủ cả thịt và mỡ để ăn không ngán. Tép đồng tươi rói con cỡ đầu đũa, luộc chín có màu đỏ au. Mùa nào thức nấy, có khi thêm đĩa cá tươi. 
 

Dĩ nhiên, nhiều loại lá chưa phải là điểm độc đáo duy nhất của món ăn, hương vị của gỏi lá còn được quyết định bởi nước chấm. Nếu chỉ nhìn qua, nước chấm gỏi giống như đậu phụ tươi đánh nhuyễn và có màu vàng nghệ nhưng khi nếm mới cảm nhận hết được hương vị không thể lẫn được. Đó là sự kết hợp của gạo nếp, giấm, bổng rượu, thịt nạc, tôm tươi, trứng, mắm tôm…tất cả được chưng lên, thường thì đầu bếp sẽ dựa vào mùi và màu của nước chấm mà không cần phải nếm.
 

Công đoạn chuẩn bị nguyên liệu và chế biến đã công phu, thưởng thức món ăn này cũng công phu không kém. Trước tiên, bạn chọn một lá to bản như lá cải hoặc lá mơ lông bao bên ngoài, tiếp đó, bạn sẽ chọn lá nhỏ hơn và cứ lần lượt xếp chồng lên trên theo thứ tự từ lớn đến nhỏ. Khi bạn thấy vừa một cuốn gỏi thì xoáy gấp cuốn lá thành hình phễu. Sau đó, lấy một thìa nước chấm cho vào giữa phễu, để lên đó là một miếng thịt ba chỉ luộc, một con tôm đã bóc vỏ, một nhúm bì trộn thính, ớt xanh, hạt tiêu hoặc muối trắng. Thực khách cũng có thể tùy thích chọn các loại lá để cuốn cho hợp khẩu vị.
 

Khi cho toàn bộ “chiếc phễu lá” đó vào miệng, bạn sẽ cảm nhận rõ được vị giòn tan trong miệng. Có đủ sắc thái của vị chua, vị chát từ các loại lá rừng trải trên đầu lưỡi, “phối” hài hoà cùng vị mặn xổi của muối hột, vị cay đằm của tiêu, hương nồng thơm của ớt xanh. Tất cả cùng phảng phất mùi men từ trong nước xốt đã làm cho độ ngọt, béo của cá tôm, thịt mỡ trở nên thanh khiết, dịu dàng. Ăn mãi không ngán. Nhất là khi vị giác trải nghiệm xong các cung bậc âm sắc của cuốn gỏi lá, một hớp rượu gạo lan trên vòm họng lại làm dậy thêm nét thèm thuồng với mùi vị của những chiếc lá tươi nguyên đầy ắp trên mâm.
 

Có rất nhiều quán ăn nổi tiếng để bạn có thể lựa chọn thưởng thức món gỏi lá : Sức Sống Mới , Gỏi lá Út Cưng, Yến Vy… Thực khách sẽ được tận hưởng hết hương vị núi rừng Tây Nguyên qua món Gỏi lá Kon Tum.
 

Nếu thời gian tới bạn có dịp đặt chân tới mảnh đất Tây Nguyên, đừng quên thưởng thức món gỏi lá – đặc sản Kon Tum độc đáo, sống động và đa vị phong phú bậc nhất nước ta nhé. Chúc bạn có những trải nghiệm tuyệt vời với món ăn này.