Độc đáo mâm cỗ thịt sống ở Thái Bình

Không chỉ có các danh lam thắng cảnh và các di tích lịch sử nổi tiếng, Thái Bình còn có một nền ẩm thực vô cùng phong phú và đa dạng. Trong đó có nhiều món ăn ngon như: cốm làng Thanh Hương, canh cá Quỳnh Côi, ổi Bo, bánh cáy... Và đặc biệt không thể không nhắc đến các món thịt sống độc đáo trong mâm cỗ ngày lễ.

 

Với những ai chưa từng biết đến các món ăn này thì sẽ không khỏi “chết khiếp” khi thấy cảnh thịt sống xếp tròn từng đĩa đặt trang trọng giữa mâm cỗ. Nhưng đối với người dân nơi đây thì những món ăn này là nét văn hóa truyền thống lâu đời. Vì vậy, trên mỗi mâm cỗ làng Vị Thủy lúc nào cũng phải có các món thịt sống như: thịt băm sống và món nem chạo.
 

Theo người dân cho biết để làm được mâm cỗ thịt sống thì nguyên liệu chủ yếu là thịt và xương lợn. Khi chế biến các món ăn này cần tuân thủ nghiêm ngặt những nguyên tắc bất di bất dịch. Đó là không được rửa thịt qua nước lạnh, các đồ chế biến như dao, thớt phải rửa bằng nước sôi. Đặc biệt, miếng thịt để làm món thịt băm sống phải “tươi 100%”. Nếu là thịt mua ở chợ thì trước khi chế biến thường được nhúng vào nước sôi vài giây. Còn thịt cắt ra từ con lợn vừa mổ thì không cần nhúng, vì sẽ bị giảm độ ngọt khi ăn.

 

Để chế biến một kg thịt sống, cần một bát tỏi đã bóc vỏ. Số tỏi này sẽ được giã nhỏ trộn với thịt sống đã băm nhuyễn. Đây là một nguyên liệu không thể thiếu trong món thịt sống ở làng Vị Thủy. Thứ gia vị này không chỉ giúp món ăn có thêm hương vị mà nó còn giúp tiêu diệt toàn bộ vi trùng, virus, giun sán có trong thịt. Nhờ vậy mà món ăn trở nên an toàn hơn. Ngoài ra, nhờ có tỏi nên người ta cũng không cần vắt chanh và đợi thịt lên men mà có thể ăn ngay sau khi chế biến. 
 

Món ăn thứ hai trong danh sách các món ăn sống ở làng Vị Thủy chính là món nem chạo. Theo người dân địa phương đây chính là đỉnh cao của món thịt sống làng Vị Thủy. Ngoài thịt sống thì nem chạo còn có thể dùng xương sống băm nhuyễn. 

 

Đây là món ăn có cách chế biến khá kỳ công và không phải ai cũng làm được. Bởi để băm được 1kg xương sườn lợn nát nhừ, phải mất 2-3 tiếng đồng hồ. Người dần xương cũng phải đều tay, kiên trì vì nếu cứ băm hùng hục rồi lại nghỉ, xương sẽ lổn nhổn ăn không ngon. Vì vậy đây là công việc dành cho những người đàn ông khỏe mạnh và có tính kiên nhẫn. Chính vì băm xương mất nhiều thời gian nên loại thớt dùng để chế biến phải là thớt nghiến, bền, cứng, không lên mùn. 
 

Sau khi xương được băm nhừ thì người ta rắc thêm gạo rang đã dã thành bột, bì luộc đã thái chỉ, mì chính, bột canh, mắm cốt cùng các loại rau thơm như mùi tàu, rau răm… trộn đều. Khi tất cả gia vị và nguyên liệu đã hòa quyện với nhau thì món ăn được nắm thành từng nắm chắc tay đặt lên đĩa đã để sẵn một ít lá đinh lăng hoặc lá sung. Điều đặc biệt, là món này không cho tỏi, cũng không vắt chanh mà chỉ chấm với nước mắm chanh tỏi. Vị bùi của thịt cộng với vị ngọt và giòn của xương và cái dai dai của bì cùng với các loại gia vị chua cay mặn ngọt tạo cho món nem chạo mùi vị rất đặc trưng.

 

Tuy là món ăn truyền thống nhưng vì cuộc sống bận rộn, các món thịt sống độc đáo này không còn hiện diện thường xuyên trên mâm cơm người dân làng Vị Thủy nữa. Tuy nhiên, không phải vì thế mà nét đẹp độc đáo này bị mai một mà nó luôn được người dân gìn giữ qua những mâm cỗ vào các dịp đặc biệt như cưới hỏi, đám giỗ.