Mật ong điên Deli bal Thổ Nhĩ Kỳ: Bí ẩn ngọt ngào nhưng đầy nguy hiểm

Từ xa xưa, mật ong đã là một trong những “món quà” quý giá mà thiên nhiên ban tặng cho con người, không chỉ được sử dụng trong nhiều bài thuốc dân gian tốt cho sức khỏe mà còn ứng dụng phổ biến trong nhiều lĩnh vực như làm đẹp. Rất nhiều loại mật ong đã được con người khai thác, nhưng ít có loại nào ngọt ngào, hấp dẫn và đắt đỏ như mật ong điên Deli bal Thổ Nhĩ Kỳ.

Được thu hoạch ở Thổ Nhĩ Kỳ trong nhiều thiên niên kỷ, loại mật ong này đã được dùng làm chất tạo ngọt, thuốc chữa bệnh và thậm chí như một vũ khí chiến tranh. Ngày nay, nó được bán với giá 80 – 200 USD/1kg. Điều gì khiến mật ong Deli bal đắt đỏ đến thế? Nếu bạn tò mò về mật ong điên thì dưới đây là câu chuyện hấp dẫn đằng sau nguyên liệu ngọt ngào nhưng đầy bí ẩn này.

Mật ong điên Deli bal Thổ Nhĩ Kỳ: Bí ẩn ngọt ngào nhưng đầy nguy hiểm. Ảnh: reddit

>> Xem thêm: Cẩm nang du lịch Thổ Nhĩ Kỳ

1. Mật ong điên Deli bal Thổ Nhĩ Kỳ là gì?

1.1. Mật ong điên được sản xuất như thế nào?

Ở các làng mạc Biển Đen của Thổ Nhĩ Kỳ, đặc biệt là ở các tỉnh như Rize và Trabzon, một số người dân địa phương vẫn hành nghề nông và nuôi ong theo truyền thống. Trên những cánh đồng nở rộ hoa đỗ quyên màu kem và đỏ tía vào mùa xuân, ong thu thập mật hoa để sản xuất mật ong deli bal - hay mật ong điên. Loại mật ong này nổi tiếng vì chứa hàm lượng cao các hợp chất có tên gọi là grayanotoxin, một loại độc tố có thể gây tác động thần kinh và thay đổi nhận thức nếu sử dụng không đúng liều lượng.

Ong thu thập mật hoa để sản xuất mật ong deli bal - hay mật ong điên. Ảnh: mediaproxy

Chỉ một số loài đỗ quyên nhất định, chẳng hạn như Rhododendron luteum và Rhododendron ponticum có chứa grayanotoxin, tạo nên đặc tính gây ảo giác của mật ong điên. Khi ong hút mật từ hoa này, chất độc tự nhiên sẽ tích tụ trong mật ong. Không phải tất cả các loại mật ong điên đều được tạo ra như nhau, đặc tính của nó thay đổi tùy theo mùa và nồng độ grayanotoxin. Mật ong điên thu hoạch vào mùa xuân thường có độc tố mạnh nhất. Môi trường trong lành ở vùng này cũng góp phần tạo nên chất lượng cho mật ong.

Ở Nepal, mật ong được thu hoạch bởi người Gurung. Bất chấp tử thần, họ trèo lên những vách đá dựng đứng để đến được tổ ong mật khổng lồ Himalaya (Apis laboriosa), loài ong lớn nhất thế giới. Treo mình trên thang dây và bị bao quanh bởi đàn ong nguy hiểm, nhưng phần thưởng dành cho họ là mật ong điên quý giá với đặc tính gây ảo giác và dược tính tuyệt vời.

Loại mật ong này nổi tiếng vì chứa hàm lượng cao độc tố thần kinh tự nhiên grayanotoxin. Ảnh; tmgrup

1.2. Mật ong điên trong văn hóa và lịch sử

Giáo sư Nhân chủng học Vaughn Bryant của Đại học Texas A&M, một trong những chuyên gia hàng đầu thế giới về mật ong cho biết vụ việc đầu tiên ghi nhận được về tình trạng say mật ong điên có từ năm 401 TCN. Nhà sử học người Hy Lạp Xenophon đã ghi chép lại cách quân đội của ông, khi rút lui qua khu vực Biển Đen, đã ăn mừng bằng những tổ ong địa phương gần Trabzon. Ngay sau đó, những người lính đã nôn mửa, mất phương hướng và không thể đứng vững. Thật may mắn khi đến ngày hôm sau, họ đã hồi phục.

Mật ong điên Deli bal Thổ Nhĩ Kỳ được dùng làm chất tạo ngọt, thuốc chữa bệnh và thậm chí như một vũ khí chiến tranh. Ảnh: naturallymignon

Vào năm 65 TCN, mật ong điên Deli bal Thổ Nhĩ Kỳ được sử dụng như một vũ khí chiến tranh. Một số tài liệu ghi nhận rằng quân đội Hy Lạp và La Mã đã sử dụng mật ong điên để đánh bẫy kẻ thù bằng cách để lại mật ong điên độc trên đường đi, gây choáng và mất sức cho quân địch.

Đến thế kỷ 18, khoảng 25 tấn mật ong điên được xuất khẩu hàng năm từ vùng Biển Đen sang châu Âu, nơi nó được gọi là miel fou (mật ong điên) và được thêm vào đồ uống có cồn để tăng thêm cảm giác kích thích khi thưởng thức những loại đồ uống này.

>> Tour du lịch Thổ Nhĩ Kỳ

2. Bí ẩn ngọt ngào nhưng đầy nguy hiểm

Mật ong điên Deli bal Thổ Nhĩ Kỳ có một số đặc điểm như màu hổ phách sẫm hoặc đỏ, hơi đỏ và khá đắng so với vị ngọt và màu vàng của mật ong thông thường. Nhưng sức hấp dẫn có phần khá “nguy hiểm” của loại mật ong này đã khiến nó cực kỳ được ưa chuộng ở Thổ Nhĩ Kỳ, Nepal và nhiều nơi khác.  

Mật ong điên Deli bal Thổ Nhĩ Kỳ có một số đặc điểm như màu hổ phách sẫm hoặc đỏ, hơi đỏ và khá đắng. Ảnh: turkishmadhoney

Nếu dùng ở mức độ vừa phải, ví dụ như uống chung với các loại đồ uống khác hay dùng riêng, mật ong điên tạo cho người dùng cảm giác lâng lâng dễ chịu, hưng phấn và đôi khi là ảo giác nhẹ. Trong hàng nghìn năm qua mật ong điên vẫn được sử dụng như một loại thuốc dân gian. Người dân địa phương Thổ Nhĩ Kỳ dùng một thìa mật ong điên mỗi ngày để kiểm soát đường huyết hay cải thiện nhu cầu sinh lý. Mật ong điên cũng được cho là có tác dụng giảm đau, tăng cường tuần hoàn máu, cải thiện sức khỏe tình dục và làm dịu thần kinh.

Nếu có dịp du lịch Thổ Nhĩ Kỳ đến khu vực ven Biển Đen, bạn sẽ không khó để bắt gặp mật ong điên như món ăn kèm phổ biến trong bữa sáng của các gia đình người Thổ. Mật ong điên được ăn kèm với bánh mì và bơ, không chỉ tạo hương vị thơm ngon mà còn giúp họ bắt đầu một ngày mới đầy năng lượng. Vị ngọt ngào tự nhiên của loại mật ong này hòa quyện với vị thảo mộc đắng nhẹ, tạo cảm giác nóng bừng lan tỏa nơi cuống họng sau đó lên đến tận đỉnh đầu.

Mật ong điên phổ biến trong bữa sáng của các gia đình Thổ Nhĩ Kỳ. Ảnh: tmgrup

Tuy nhiên, nếu dùng quá liều mật ong điên, độc tố grayanotoxin phá vỡ các kênh natri của cơ thể, dẫn đến nhiều triệu chứng thần kinh và tim mạch khác nhau. Người bị ngộ độc mật ong điên Deli bal Thổ Nhĩ Kỳ có biểu hiện như chóng mặt, buồn nôn, nôn mửa và thậm chí là các vấn đề nghiêm trọng về tim chỉ vài phút cho đến vài giờ sau khi dùng. Những người chuyên khai thác mật ong điên ở Thổ Nhĩ Kỳ cho hay, một thìa mật ong điên chỉ khiến bạn buồn ngủ, nhưng nếu ăn cả hũ bạn thậm chí sẽ phải nhập viện.

Do tính chất độc đáo và khả năng gây độc, việc tiêu thụ mật ong Deli Bal cần rất thận trọng. Loại mật ong này không phù hợp cho trẻ em, phụ nữ mang thai, hoặc những người có tiền sử bệnh lý liên quan đến tim mạch hoặc huyết áp.

Mặc dù có khả năng gây nguy hiểm, nhưng trên thực tế các nhà khoa học đã phát hiện ra nhiều đặc tính y học đáng chú ý của loại mật ong này, đặc biệt là vai trò của nó trong điều trị tăng huyết áp và tiểu đường. Những tác động của grayanotoxin một ngày nào đó có thể dẫn đến các phương pháp điều trị mới — nếu chúng ta có thể khai thác chúng một cách an toàn.

Tuy nhiên mật ong điên Deli Bal Thổ Nhĩ Kỳ có thể gây ngộ độc nặng nếu sử dụng quá liều lượng. Ảnh: creativelegals

3. Mật ong điên có dễ mua không?

Mật ong điên Deli Bal Thổ Nhĩ Kỳ không được sản xuất với số lượng lớn, vì chỉ một số ít người nuôi ong ở Thổ Nhĩ Kỳ chuyên thu hoạch loại mật này. Bên cạnh đó, do quy định xuất khẩu khắt khe và rủi ro ngộ độc nên nó không phải là sản phẩm phổ biến trên thị trường quốc tế.

Mật ong điên Deli Bal Thổ Nhĩ Kỳ có thể được bán với giá lên tới 80–200 USD/1 kg. Ảnh: TasteAtlas

Deli Bal có thể được tìm thấy dễ dàng ở các vùng sản xuất mật ong nổi tiếng như Rize, Trabzon ở Thổ Nhĩ Kỳ. Tuy nhiên, không phải nơi nào cũng bán loại mật này vì đặc tính đặc biệt có thể gây nguy hiểm nếu dùng quá liều lượng và yêu cầu kiểm soát an toàn. Du khách thường mua Deli Bal từ các cửa hàng đặc sản hoặc trực tiếp từ những người nuôi ong với mức giá 20–40 USD/1kg tùy chất lượng và vùng sản xuất. Khi xuất khẩu hoặc được bán ở các nước khác, giá có thể lên tới 80–200 USD/1 kg, đặc biệt nếu đi kèm chứng nhận chất lượng.

Nếu bạn tình cờ đến những ngọn đồi ở Thổ Nhĩ Kỳ hoặc vách đá ở Nepal và có người mời bạn nếm thử loại mật ong bí ẩn này, hãy nhớ rằng: Đó có thể là chuyến đi ngọt ngào nhất mà bạn từng có, nhưng có thể tiềm ẩn những rủi ro đấy!

>> Xem thêm: Kinh nghiệm du lịch Cappadocia Thổ Nhĩ Kỳ: Làm gì và ở đâu tại vùng đất xinh đẹp đầy ‘ống khói cổ tích’

Mộc Nhiên