Đã copy

Hang đá Vân Cương, hang động hàng ngàn năm tuổi lưu giữ hơn 50.000 tượng Phật của Trung Quốc

Thứ năm, 22/07/2021, 09:07 GMT+7

Hang đá Vân Cương là công trình kiến trúc tiêu biểu, minh chứng cho sự phát triển từ sớm của kiến trúc điêu khắc Trung Hoa và sự du nhập của Phật giáo vào Trung Quốc

Kiến trúc Trung Hoa nổi tiếng với tài điêu khắc công phu, tuyệt đỉnh và điều đó còn được thể hiện rõ nét thông qua hang động Vân Cương. Được hình thành cách đây hàng chục thế kỷ, thế nhưng, hang đá Vân Cương vẫn giữ được nét đẹp vốn có và sự thiêng liêng của Phật giáo. Bất cứ du khách nào đến đây đều cúi đầu, một phần là vì Phật pháp, một phần là vì công trình quá ư là kì vĩ.

hang đá Vân Cương là di tích lịch sử kiến trúc vô cùng quý giá của Trung Quốc

Hang đá Vân Cương được xây dựng từ thời Bắc Ngụy. Ảnh: vnexpress.com

Xem thêm: Tất tần tật những điều cần biết khi du lịch Trung Quốc

Nghiêng mình thán phục trước lối kiến trúc công phu và độc đáo của hang đá Vân Cương

1. Lịch sử xây dựng

Hang đá Vân Cương nằm ở phía Nam chân núi Vũ Châu, cách thành phố Đại Đồng, tỉnh Sơn Tây, Trung Quốc 16km về phai Tây. Theo lịch sử ghi lại, hang đá Vân Cương được bắt đầu đục khắc vào năm thứ 2 thời Bắc Ngụy (năm 453) và được hoàn thành vào năm 494. Khi triều đinh nhà Ngụy rời đô đến Lạc Dương, công trình vẫn tiếp tục được xây dựng và kéo dài đến giữa những năm Chính Quan (520-525) thì hoàn thành hoàn toàn.

Hang đá Vân Cương có tổng cộng khoảng 51.000 tượng Phật với nhiều kích thước khác nhau. Ảnh: khoahoctv.com

Do được hang động được xây dựng dưới chân núi nên có cấu trúc chính men theo sườn núi, dài khoảng 1km từ động sang tây với phong cách tạc tượng đầy tinh tế và sắc nét nhưng không kém phần hoành tráng, oai nghiêm. Tính đến nay, do sự bào mòn của thiên nhiên, một phần nào của hang đá Vân Cương không còn được nguyên vẹn. Hiện tại hang động này cò 45 động chính, 252 động nhỏ bao gồm khoảng 52.000 pho tượng đá. Năm 2001, Tổ chức Khoa học, Giáo dục và Văn hóa của Liên hiệp quốc đã công nhận hang đá Vân Cương của Trung Quốc là Di sản văn hóa thế giới.

Bức tượng lớn nhất cao khoảng 17m, bức tượng nhỏ nhất cao khoảng 10cm. Ảnh: gihay.com

2. Lối kiến trúc độc đáo, có một không hai của hang động Vân Cương

Toàn bộ quần thể hang đá Vân Cương được chia làm ba phần là Đông, Trung và Tây, đặc biệt trong động có các khám thờ Phật được tạc dày như tổ ong. Phần phía Đông chủ yếu là các tháp thường được người địa phương gọi là động tháp. Để sắp xếp không gian hợp lí để đặt các pho tượng nên mỗi động đều được chia thành hai gian trước và sau, ở giữa là Phật tổ, vách đôngj và đỉnh động được trang trí các bức phù điêu khá dày đặc. Phía Tây cũng là phai cuối của hang động nên chủ yếu là các hang động nhỏ, là nơi trưng bày các tác phẩm sau khi Bắc Ngụy rời đô về Lạc Dương (thuộc tỉnh Hà Nam ngày nay).

hang đá Vân Cương được công nhận là di sản văn hóa thế giới vào năm 2001

Tổng thể hang đá Vân Cương. Ảnh: khoahoc.tv

Nhiều người dân bản địa cho rằng, nếu như toàn bộ các tượng trong hang đá Vân Cương đều được tạc ở trong lòng núi, thì riêng động thứ 20 tính từ Đông sang Tây là động lộ thiên, ở giữa chính là tượng Thích ca ngồi có chiều cao lên tới 13,7 m. Đây được coi là tác phẩm tiêu biểu của nghệ thuật điêu khắc trong hang động Vân Cương khi bức tượng này đã toát lên được cái phần hồn của Phật Thích ca. Tượng có khuôn mặt tròn trịa đầy đặn, bờ vai to rộng, tạo hình hùng vĩ, khi mặt trời lặn, những tia nắng cuối ngày từ phai Tây rọi lại căng tăng thêm vẻ thâm trầm, linh thiêng của Phật.

Bức tượng Thích ca ngồi là bức tượng tiêu biểu cho kiến trúc điêu khắc Vân Cương. Ảnh: phatgiaohue.vn

Hang đá Vân Cương là một trong những ví dụ tiêu biểu thể hiện được tài hoa tột bậc của nghệ thuật điêu khắc Trung Hoa. Công trình này không đơn thuần là sự kế tục và phát triển nghệ thuật điêu khắc truyền thống của thời kỳ Tần – Hán mà còn thể hiện được sự tiếp thu và kết hợp với tinh hoa nghệ thuật của Phật giáo, tạo nên một phong cách độc và lạ, hiếm có công trình Phật giáo nào đạt được ngưỡng như thế này. Phong cách này có ảnh hưởng rất lớn đến sự phát triển của nghệ thuật của thời kỳ Tùy – Đường sau này.

Hang đá Vân Cương chính là mở đầu cho sự phát triển của kiến trúc điêu khắc Trung Hoa. Ảnh: kienthuckhoahoc.org

Dù đã trải qua sương gió, mưa nắng của hàng chục thế kỷ, thế nhưng phong cách điêu khắc ở hang động Vân Cương vẫn cho thấy nó có một vị trí rất quan trọng trong nghệ thuật điêu khắc Trung Hoa từ xưa đến nay, là sự kết hợp quý giá giữa văn hóa Trung Quốc với văn hóa của các quốc gia châu Á khác.

Dù trải qua sự bào mòn của thời gian thế nhưng hang đá Vân Cương vẫn giữ được hầu hết các di tích. Ảnh: yeudulich.com

Cách tạo hình và tạc tượng của hang đá Vân Cương vẫn rất hùng vĩ và có sự phong phú, đa dạng về kiểu dáng và cả nội dung. Dựa vào những hiện vật được khai quật, các nhà sử học đã chia việc xây dựng công trình này thành ba thời kì: thời kỳ đầu, thời kỳ giữa và thời kỳ cuối. Thời kỳ đầu mang phong cách mộc mạc củ vùng đồi núi phai Tây, điển hình là hang Đàn Diêu. Thời kỳ giữa có những đường nét tỉ mỉ, cách tạo hình phức tạp, sang trọng được thể hiện qua những trang phục được điêu khắc trên các bức tượng. Thời kỳ cuối thì chủ yếu là tạc những bức tượng nhỏ nhưng lại được khắc vô cùng tinh xảo với tỷ lệ người cân đối, nét mặt thanh tú. Ngoài những bức tượng Phật, trong hang động còn có những bức tượng có hình dáng đang múa hát, đánh đàn,… những bức tượng này cũng thể hiện tư tưởng Phật giáp và phản ánh đời sống xã hội thời Bắc Ngụy.

Hang đá Vân Cương trải qua ba thời kỳ xây dựng mới hoàn thành. Ảnh: vnexpress.com

Thông qua những bức tượng này, chúng ta hiểu được thời Bắc Ngụy là thời điểm Phật giáo Ấn Độ đang du nhập và phát triển mạnh mẽ ở đất nước Trung Quốc. Với phong cách tạc tượng và cách tạo hình đã cho thấy sự học hỏi và tiếp thu một nền văn hóa khác vượt qua lanh thổ của quốc gia, đây là một điều rất đáng ngưỡng mộ vào thời kỳ đó. Các hang động tượng sau này như hang Mạc Cao và hang Long Môn đều chịu ảnh hưởng nặng nề về phong cách của hang đá Vân Cương ở Sơn Tây.

Các hang động nhỏ ở hang đá Vân Cương. Ảnh: dkn.news

Có thể nói, hang đá Vân Cương mang nhiều ý nghĩa đối với người dân Trung Hoa. Thứ nhất, công trình là một di tích lịch sử kiến trúc đã tồn tại rất lâu, từ thời Bắc Ngụy cách đây khoảng 15 thế kỷ. Thứ hai, công trình chính là minh chứng cho việc Phật giáo đã du nhập vào Trung Quốc và ảnh hưởng nhiều đến văn hóa của người dân địa phương. Nếu bạn du lịch Trung Quốc thì không nên bỏ qua cơ hội chiêm ngưỡng hang động Vân Cương, hang động chứa hơn 51.000 tượng phật được tạc hoàn toàn bằng tay.