Xương rồng lê gai - Loài quả mọc dại ở Việt Nam nhưng lại là trái cây cao cấp ở nước ngoài

Xương rồng lê gai, một loài quả mọc dại ở các vùng đất khô cằn tại Việt Nam, lại trở thành một món ăn đặc sản cao cấp ở nhiều quốc gia. Với hình dáng đặc biệt và hương vị độc đáo, loại quả này không chỉ thu hút bởi vẻ ngoài mà còn khiến nhiều người phải ngạc nhiên khi biết về giá trị ẩm thực và sức khỏe mà nó mang lại. Cùng khám phá lý do tại sao xương rồng lê gai lại được coi là một loại trái cây cao cấp trên thế giới nhé!

Xương rồng lê gai là loại cây gì?

Xương rồng lê gai, hay còn gọi là cây lê gai (tên khoa học: Opuntia), là một loài cây thuộc họ Xương rồng (Cactaceae). Loại cây này có đặc điểm là thân mọng nước, hình dạng dẹt và thường có gai nhọn hoặc gai mềm bao phủ. Xương rồng lê gai phát triển khá mạnh mẽ ở các khu vực có khí hậu khô hạn, như các vùng sa mạc. Loại cây này có ở miền Tây Nam nước Mỹ và miền Bắc Mexico. Ở Việt Nam, loại cây này mọc nhiều ở vùng đất cát Ninh Thuận, Bình Thuận. 

Cây xương rồng lê gai có chiều cao trung bình từ 40-50 cm, cây lớn có thể cao hơn 1 m. Hoa có màu vàng tươi và quả tròn màu tím. Loài cây này không chỉ có giá trị về mặt thẩm mỹ mà còn được sử dụng trong y học dân gian và thực phẩm. Quả của cây, thường gọi là "mít xương rồng," có thể ăn được và chứa nhiều chất dinh dưỡng.

Các món ăn từ xương rồng lê gai

Lá xương rồng chắc, có màu xanh tươi. Lá non mọng nước, có vị thanh, ít gai, lá già có nhiều chất xơ và đầy nhựa. Khi sơ chế lá xương rồng để nấu nướng, bạn cần phải đeo găng tay và loại bỏ gai bằng dao, sau đó rửa sạch.
 

Xương rồng lê gai. Ảnh: eva

Thân cây xương rồng lê gai có thể được thái lát mỏng và trộn với các loại rau sống như cà chua, dưa leo, hành tây, và gia vị. Món salad này rất tươi mát và giàu chất xơ. Quả xương rồng lê gai có thể được ép thành nước, có vị ngọt nhẹ, mát và rất giàu vitamin C cùng các khoáng chất. Nước ép này giúp thanh nhiệt, giải độc và hỗ trợ hệ tiêu hóa. Ngoài ra quả xương rồng lê gai có thể được chế biến thành mứt, vừa ngọt lại vừa có hương vị đặc biệt. Mứt xương rồng lê gai thường được làm bằng cách nấu quả với đường và một chút chanh để tạo độ chua ngọt.

Quả xương rồng lê gai khi chín có màu cam đỏ hoặc tím. Bóc phần vỏ đi, phần thịt bên trong màu tím đậm, vị ngọt. Sau khi hái về người ta sẽ loại bỏ hết gai, đem bán trong các quầy hàng trái cây.
 

Nếu mua về, bạn cần phải rửa sạch bằng nước lạnh để loại bỏ lớp lông màu vàng trên bề mặt vỏ, cắt bỏ lớp vỏ dày tại 2 đầu, cắt đôi quả theo chiều dọc, sau đó lách mũi dao nạy lớp vỏ ra để ăn phần thịt bên trong. 

Tác dụng chữa bệnh của xương rồng lê gai

Xương rồng lê gai có nhiều chất sắt, vitamin B và C, tốt cho sức khỏe con người, hỗ trợ điều trị các loại bệnh. Chất xơ và pectin của cây có thể làm giảm lượng đường trong máu, giảm mức cholesterol và diệt virus trong cơ thể. 
 

Nước ép từ quả xương rồng lê gai pha mật ong có thể làm loãng đờm. Cành xương rồng cạo bỏ gai đem nướng chín, giã nát, thêm muối vào, ngậm lâu có thể chữa đau răng. Cành xương rồng hong trên lửa nóng, áp vào chỗ bị mụn có thể tiêu độc.
 

Nước ép từ quả xương rồng lê gai pha mật ong có thể làm loãng đờm. Ảnh: eva

Lá xương rồng lê gai đem đi nấu với nước sôi, sau đó uống 2-3 lần/ngày có thể làm đường huyết ổn định. Ngoài ra, người ta còn bào chế xương rồng lê gai thành dạng bột, chiết xuất chất lỏng và thực phẩm bổ sung dạng viên nang để chăm sóc sức khỏe. 
 

>> Xem thêm: Có 3 món cà phê Việt Nam ngon nhất khiến nhiều người 'cuồng si'

Theo Tạp chí Dinh dưỡng lâm sàng Hoa Kỳ, quả xương rồng lê gai có tác dụng giúp loại bỏ độc tố và có thể chống oxy hóa do hàm lượng vitamin C và E cao. Quả cũng chứa nhiều vitamin C và các chất chống oxy hóa mạnh mẽ, giúp bảo vệ tế bào khỏi sự hư hại của các gốc tự do, làm chậm quá trình lão hóa và giảm nguy cơ mắc bệnh ung thư.

Một số thành phần trong quả xương rồng lê gai rất tốt cho tim. Chất xơ giúp làm giảm mức độ LDL cholesterol. Nồng độ kali đáng kể có thể giúp làm giảm huyết áp. Các betalain trong quả xương rồng lê gai cũng có tác dụng rất tốt, giúp ngăn ngừa xơ vữa động mạch, bệnh tim mạch vành và đột quỵ. Do có lượng calo thấp và chất béo bão hòa, ăn nhiều quả cũng không bị tăng cân. 
 

Quả xương rồng lê gai là “vàng xanh” của Algerie

Quả xương rồng lê gai được gọi là "vàng xanh" của Algeria vì nó có giá trị kinh tế và dinh dưỡng cao, đặc biệt ở các vùng khô cằn của Algeria và nhiều quốc gia khác ở Bắc Phi. Tên gọi "vàng xanh" phản ánh sự quý giá của quả này trong nền nông nghiệp và đời sống của người dân nơi đây, không chỉ vì những tác dụng chữa bệnh mà còn vì khả năng sinh trưởng mạnh mẽ trong điều kiện khô hạn và thiếu nước.

Từ năm 2013, cuộc sống của những người nông dân ở đây đã được cải thiện rõ rệt nhờ trồng và mua bán cây xương rồng lê gai. Năm 2015, Algerie cho xây dựng một nhà máy để chế biến các thành phẩm từ loại cây thần kỳ này.
 

Ở các nước châu Phi, Ấn Độ, miền Tây Nam nước Mỹ hay miền Bắc Mexico, quả xương rồng lê gai được xem là một loại trái cây cao cấp. Ảnh: eva

Năm 2018, nhà máy này sản xuất được 1.000 lít dầu từ hạt xương rồng lê gai. Một lít dầu có giá 2.000 USD, được xuất khẩu đi nhiều nước ở châu Âu. Năm 2019, sản lượng dầu tăng gấp 7 lần, đem lại nguồn lợi đáng kể cho người dân ở đây. 
 

Lưu ý khi ăn quả xương rồng lê gai 

• Bóc bỏ gai cẩn thận: Quả xương rồng lê gai có gai nhọn bao phủ, nên trước khi ăn, bạn phải bóc sạch lớp vỏ ngoài và gai để tránh bị đâm. Có thể dùng kìm hoặc dao để cắt bỏ gai và vỏ, sau đó cắt quả thành miếng nhỏ để ăn.

• Rửa sạch quả trước khi ăn: Trước khi ăn, hãy rửa quả xương rồng lê gai thật kỹ dưới vòi nước sạch để loại bỏ bụi bẩn và các tạp chất trên bề mặt vỏ.

• Ăn vừa phải: Mặc dù quả xương rồng lê gai rất tốt cho sức khỏe, nhưng nên ăn với lượng vừa phải. Việc ăn quá nhiều có thể gây ra các vấn đề như khó tiêu hoặc đầy hơi do lượng chất xơ cao trong quả.

• Lưu ý khi ăn lần đầu: Nếu bạn lần đầu ăn quả xương rồng lê gai, hãy thử một lượng nhỏ để xem cơ thể có phản ứng dị ứng hay không. Mặc dù trường hợp dị ứng với quả này khá hiếm, nhưng nó vẫn có thể xảy ra ở một số người.

• Không ăn phần vỏ và gai: Vỏ và gai của quả xương rồng lê gai không ăn được, nên hãy chắc chắn chỉ ăn phần thịt quả bên trong, phần này có vị ngọt và mát, dễ tiêu hóa.

• Thận trọng với người có bệnh tiểu đường: Mặc dù quả xương rồng lê gai có thể giúp kiểm soát lượng đường trong máu, nếu bạn đang mắc bệnh tiểu đường, hãy tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi đưa quả này vào chế độ ăn, để tránh tương tác không mong muốn với thuốc điều trị.

• Không ăn khi quả bị hư: Quả xương rồng lê gai khi đã chín có thể nhanh chóng bị hư nếu bảo quản không đúng cách. Hãy tránh ăn quả đã bị mềm, nứt hoặc có dấu hiệu thối rữa để tránh ngộ độc thực phẩm.

• Chế biến đúng cách: Bạn có thể ăn quả xương rồng lê gai tươi, làm nước ép, salad, hoặc chế biến thành mứt. Tuy nhiên, cần lưu ý việc chế biến đúng cách để giữ lại hương vị và giá trị dinh dưỡng của quả.

Quả xương rồng lê gai ngọt, thơm, có nhiều nước nên là loại trái cây giải khát được ưa chuộng. Tuy nhiên, không nên ăn quá nhiều nếu không sẽ có tác dụng phụ như tiêu chảy nhẹ, buồn nôn, nhức đầu.

Phụ nữ có thai, người đang dùng thuốc để trị bệnh, người có dị ứng với các chất của xương rồng nói chung, người đang có bệnh tiểu đường, tim mạch… cần tham khảo ý kiến của bác sĩ trước khi sử dụng loại trái cây này. 

>>> Xem thêm: Các tour du lịch Sapa chất lượng, giá tốt

Xương rồng lê gai - loài quả mọc dại ở Việt Nam nhưng lại là trái cây cao cấp ở nước ngoài, mang trong mình sự kết hợp hoàn hảo giữa thiên nhiên và giá trị dinh dưỡng. Nếu bạn chưa từng thử, hãy để bản thân khám phá hương vị độc đáo và những lợi ích tuyệt vời mà quả xương rồng lê gai mang lại. Một món quà của thiên nhiên, vừa ngon miệng, vừa tốt cho sức khỏe – quả thực xứng đáng là “vàng xanh” của thế giới.

Cẩm Luyến