Nguyên tắc uống rượu vang chuẩn không phải ai cũng biết

Ai cũng có thể uống rượu vang, nhưng để thưởng thức rượu vang thì lại cần nhiều hơn một cái chạm ly. Đó là sự hiểu biết, mà bất kỳ tay chơi sành sỏi nào cũng phải nhọc công tích lũy, để không tự biến mình trở thành những tên “võ biền” giữa cái thế giới vô tận và đầy chuếnh choáng của rượu.

Phân biệt các loại rượu vang
 

Ở một phương diện nào đó, việc thưởng thức rượu vang cũng giống như việc yêu đương vậy, tất cả đều bắt đầu từ những cảm nhận. Đối với rượu thì đó là độ đặc và sự kết dính hay còn được gọi là “wine’s body”. Tùy vào từng độ cảm nhận của vị giác mà người ta chia thành light, medium và full body. Việc nhận biết body của rượu là bước đầu tiên để tạo nên mối liên kết giữa người uống và rượu, và cũng là để tìm ra được loại rượu phù hợp với bạn nhất.

Thuật ngữ “wine’s body” nghiêng về độ cảm rượu nhiều hơn là hương vị của rượu, và nó được sử dụng cho cả rượu vang trắng lẫn vang đỏ. Bạn biết không, trong thực đơn của nhà hàng, danh sách đồ uống luôn được sắp xếp theo thứ tự từ light cho tới full body. Bên cạnh đó, nồng độ cồn cũng phần nào phản ánh được wine’s body, những loại rượu có nồng độ cồn từ 13% trở lên thường có body nặng hơn hay độ đặc và sự kết dính cao hơn so với những loại rượu có nồng độ cồn thấp hơn.

Ai cũng biết rượu vang được làm từ nho, và có rất nhiều loại nho được sử dụng để ủ rượu tùy thuộc vào địa lý vùng miền, phương thức chưng cất cũng như sở thích của người sản xuất rượu. Tuy nhiên, ít ai biết được rằng, trong vô vàn những cái tên thì có sáu loại nho được sử dụng phổ biến nhất và thường xuyên có mặt trong các thực đơn của tất cả nhà hàng trên toàn thế giới. Trong đó, Riesling, Sauvignon Blanc, và Chardonnay là ba loại nho trắng được sử dụng lần lượt để sản xuất rượu light, medium và full body. Còn đối với rượu vang đỏ thì Pinot Noir, Merlot và Cabernet Sauvignon lại là những nguyên liệu quan trọng, sau một thời gian chưng cất cũng sẽ lần lượt cho ra đời rượu light, medium và full body.

Từ việc nhận biết 6 loại nho này, bạn hoàn toàn có thể phân biệt những loại rượu được làm những loại nho khác một cách dễ dàng. Ngoài việc uống thử, nhìn vào nhãn bên ngoài vỏ chai, thì bạn có thể nhìn vào hình dáng chai rượu để nhận biết loại nhỏ làm  nguyên liệu.

Chardonnay và Pinot Noir thường được đóng trong chai to và tròn hơn những loại còn lại. Bên ngoài lãnh thổ Châu Âu, hầu hết các loại rượu vang được phân biệt dựa trên loại nho được sử dụng trong quá trình sản xuất. Trong khi đó, các quốc gia Châu Âu lại sử dụng lãnh thổ địa lý, nơi chưng cất các loại rượu để nhận biết chúng.
 

Một trong những vị đặc trưng của rượu vang khi uống là vị chát, được tạo nên bởi lớp vỏ ngoài của nho trong quá trình chưng cất. Cũng giống như wine’s body, độ chát của rượu khác biệt trong từng loại. Vang trắng thường ít chát hơn vang đỏ, và đối với rượu full body cùng với nồng độ cồn cao thì vị chát thường rất dễ nhận biết. Một trong những trường hợp hay gặp khi uống rượu là rượu hỏng do nút chai bị ẩm mốc hay còn gọi là “corked”. Mặc dù chỉ chiếm từ 1 đến 2% trong tổng số chai rượu được bán ra, nhưng vấn đềnày sẽ gây ảnh hưởng không nhỏ tới khẩu vị của bạn cũng như làm giảm đi giá trị của chai rượu. Vì vậy, khi rượu được mang ra, bạn nên rót thử một ít vào ly, lắc nhẹ và đưa lên ngửi. Nếu thấy có mùi hơi hôi ẩm ướt, hoặc mùi khói của gỗ để lâu ngày thì rượu đã bị corked.

“Vintage” là một thuật ngữ thường được nhắc tới trong thế giới của rượu vang, được dùng để biểu thị một quá trình từ việc trồng nho, cho tới thu hoạch và lên men rượu trong cùng một năm. Mặc dù thuật ngữ này không liên quan tới giá trị của rượu, nhưng chính quy trình trên lại đảm bảo chất lượng của nho, từ đó làm tăng giá thành của rượu cao hơn so với những loại “non – vintage” khác.

Khi thưởng thức rượu vang, rượu đỏ thường được sử dụng với các loại thịt đỏ, trong khi đó rượu trắng được dùng với các loại thịt trắng và các món hải sản. Rượu vang đỏ được cất giữ ở nhiệt độ phòng, khi uống, hơi lắc nhẹ ly để không khí hòa vào rượu, “đánh thức” hương vị của rượu. Do kỹ thuật chưng cất, rượu vang đỏ thường có vị mạnh và hơi nồng hơn so với vang trắng, vì vậy, khi mở chai rượu vang đỏ, bạn nên để hở trong vài phút. Rượu càng hảo hạng thì thời gian này càng mất nhiều hơn. Rượu vang trắng thường được làm lạnh trước khi uống và không cần phải lắc đều.

Giá trị của một chai rượu vang được định mức dựa vào thời gian ủ rượu, kỹ thuật chưng cất rượu và loại nho được sử dụng. Mặc cho những biến động của nền kinh tế thế giới, giá trị của rượu vẫn không hề biến đổi theo thời gian. Vì thế có rất nhiều nhà tài phiệt đã đầu tư vào rượu như một khoản đầu tư có độ rủi ro vô cùng thấp. Một chai rượu trên thị trường có giá thành dao động từ 15 US đô la cho tới 500 000 đô la. Một sốcái tên thượng hạng không thể bỏ qua như Screaming Eagle Cabernet 1992 ($500,000), Chateau d’Yquem 1787 ($100,000), Chateau Mouton Rothschild 1945 ($114,614), Cheval Blanc 1947 ($135,125), Chateau Lafite 1787 ($156,450) và Chateau Margaux 1787 ($ 225,000)

Cách chọn rượu vang

Trong một bữa tối hẹn hò cùng với “đối tượng” của mình, chắc hẳn các chàng trai luôn muốn gặt hái nhiều hơn là việc khiến cho cô nàng chỉ đơn giản cảm thấy “Ồ, cậu ấy thật dễ gần” phải không? Một sự lựa chọn rượu vang tinh tế, cùng một câu chuyện hay được cài cắm tài tình đằng sau ly rượu, hay thậm chí là một thiết kế nhãn mác đầy thu hút cũng chính là công cụ đầy khéo léo, nhẹ nhàng giúp lôi kéo sự chú ý và làm chiều lòng cô nàng bạn thầm để ý đấy. Một chai Australian Pinot Noir hay Chardonnay from Burgundy cũng không phải là lựa chọn tồi đâu.

Không chỉ buổi hẹn hò, một chai rượu hoàn hảo cũng có thể giúp bữa trưa với đối tác của cánh mày râu được suôn sẻ hơn. Bạn phải khéo léo chọn một cái tên vừa không quá phô trương, khoe mẽ, những vẫn tạo được cái tầm kiến thức cùng sự hiểu biết, độ đáng tin cậy của bạn. Sự cân bằng chính là yếu tố chủ chốt ở đây, và một chai Loire Sauvignon Blanc hay Bordeaux blend chính là “chìa khóa thành công” dành cho bạn.
 

Sự đa dạng trong rượu vang giúp bạn có nhiều sự lựa chọn linh động khác nhau, nhưng đồng thời bạn cũng nên có những hiểu biết nhất định để tránh những sự thử nghiệm đầy ‘thảm họa’.

Quy tắc đầu tiên, để cho an toàn, bạn có thể chọn rượu vang và món ăn đến từ chung một nền văn hóa ẩm thực. Về cơ bản, ẩm thực địa phương cùng nghề trồng nho truyền thống luôn gắn liền với những bản sắc vùng miền cùng hàng trăm năm văn hóa chẳng thể thay đổi. Lựa chọn càng chi tiết thì khả năng thành công của bạn càng cao hơn. Ví dụ rượu vang Ý ăn cùng với món Ý nghe có vẻ khá mông lung, nhưng rượu vang đỏ vùng Piedmont kết hợp với những món ăn chế biến từ thịt đỏ truyền thống thì vừa chuẩn hoàn hảo.

Về cơ bản, những món ăn giàu protein như thịt đỏ, phô mai thường đi kèm với rượu vang đỏ đậm, với hàm lượng cồn vào khoảng 14% và được ủ trong các thùng gỗ sồi. Chính sự cay nồng đặc trưng đến từ tannin cùng với sự đậm đà đến từ những món trên sẽ tạo cho vị giác những trải nghiệm tuyệt vời nhất. Sẽ không có gì là quá phô trương khi chọn một chai vang Bordeaux như Alter Ego de Palmer để đi cùng một miếng beefsteak mọng nước cả.

Với tính chất nhẹ và chua đặc trưng đến từ acid tự nhiên, rượu vang trắng rất hợp khi ăn cùng với những món ăn dầu mỡ nhằm cân bằng, đem lại sự hoàn hảo cho món ăn. Đó là lí do vì sao người ta hay thấy bộ đôi vang trắng với cá hồi cổ điển tại các nhà hàng sang trọng.

Cách uống rượu vang

Đối với loại vang trắng và vang hồng nên giữ  lạnh bởi nhiệt độ chuẩn để thưởng thức 2 loại rượu này khoảng từ 10 – 12 độ C. Khi trên bàn ăn, bạn nên ngâm rượu vào xô đá để giữ nhiệt, rót rượu xong đừng quên ngâm lại vào xô đá.

Đối với vang đỏ nhiệt độ chuẩn cao hơn một chút nên chỉ cần ngâm đá vừa đủ. Nếu để quá lâu có thể làm mùi vị bị hỏng, không chuẩn vị. Đồng thời, trước khi uống vang đỏ, bạn mở rượu vang chai khoảng 15 – 30 phút để rượu được thở, nghĩa là tác dụng với oxy cho bớt cồn. Việc này khiến cho mùi vị của vang đỏ đậm đà, nồng và chát hơn hương vị vốn có.

Loại ly thích hợp để uống rượu vang là loại ly bầu, có tay cầm và chân cao. Khác với ly Champagne khi uống phải sử dụng ly cao, thon dài.

Cách cầm ly rượu vang đúng cách.

Cũng như Champagne rượu vang trước khi sử dụng phải đạt độ lạnh cần thiết, nên khi uống, bạn nên cầm ly ở phần đế hoặc chân, chỉ dùng ngón tay nâng nhẹ ly rượu. Tránh dùng bàn tay tiếp xúc với phần bầu rượu. Bởi nhiệt độ từ lòng bàn tay sẽ khiến rượu ấm lên, ảnh hưởng tới hương vị của vang (khác hẳn so với khi uống rượu mạnh).

Khi rót rượu vang bạn chỉ nên rót ½ ly với vang đỏ. Còn với vang trắng và hồng thì bạn chỉ nên rót 1/3 ly và thưởng thức từ từ, chậm rãi để cảm nhận trọn vẹn hương vị.

Khi rót rượu vào ly, miệng chai cách miệng ly, không kê cổ chai lên miệng ly để rót.Các loại vang sủi tăm hoặc Champagne bạn phải rót 2 lần. Lần thứ 1 chờ bọt tan rồi mới rót lần 2. Ngoài ra, không nên rót đến cùng, nên chừa lại một chút vì cặn sẽ lắng ở cuối chai.

Lắc rượu vang là một bước cơ bản mà chắc chắn bạn phải biết khi thưởng thức rượu vang. Đơn giản là rượu vang cần có sự ô-xi hóa mới thật sự có hương vị thơm ngon đúng ý của người sản xuất- và quá trình lắc giúp trộn đều ôxi vào rượu vang. Hơn thế nữa, việc lắc còn giúp hương vị của vang lan tỏa trong không khí và kích thích khứu giác của bạn, đó còn là chưa kể tới việc lắc rượu vang trông cũng rất là gợi cảm nữa.

Có chai cần lắc ít, có chai cần lắc nhiều và thậm chí là cần có dụng cụ chuyên biệt gọi là decanter để giúp rượu vang được trộn đều oxi.Vậy nên khi mua bạn nên hỏi người tư vấn xem liệu có cần lắc lâu không để chắc chắn chai vang của bạn phát huy hết sức mạnh. Thông thường, rượu vang đỏ chắc chắn cần lắc và chai có nhiều vị chát thì càng cần lắc nhiều nhưng vang trắng, sparking hoặc vang tráng miệng (vang ngọt) thì bạn không cần lắc.

Nhiều người mới thưởng thức rượu vang nên không biết rằng rượu vang là rượu không qua chưng cất mà hoàn toàn lên men từ nước ép nho tự nhiên nên không để được lâu. Để khắc phục điều này, người ta thường nén khí SO2 vào để bảo quản rượu vang được lâu hơn. Chất này hoàn toàn không ảnh hưởng tới chất lượng của rượu vang và gần như bay hơi ngay sau khi chai vang được mở khoảng vài chục giây. Thế nên dù là bạn đang “thèm khát” tới đâu, cùng đừng mở chai vang ra rồi ngửi/uống ngay nhé.

Thứ tự phục vụ rượu trên bàn tiệc
 

Khi thưởng thức rượu vang ở nhà hàng, bạn cần biết một vài nguyên tắc sắp đặt như sau: ly uống rượu vang đỏ thường được đặt bên trái ly uống vang trắng. Nếu cả buổi tiệc chỉ dùng một loại vang thì ly rượu sẽ nằm bên phải ly uống nước. Và không nên xếp quá 4 loại ly trên cùng một bàn ăn.

Trong các bữa tiệc, bạn có nhiều loại rượu vang, thứ tự ưu tiên sẽ lần lượt từ vang trắng phục vụ trước vang đỏ; vang chua phục vụ trước vang ngọt; vang thường trước vang ngon. Champagne sử dụng vào đầu bữa tiệc. Đặc biệt, lưu ý không nên uống các loại rượu mạnh ngay từ đầu vì nó có thể khiến vị giác bị ảnh hưởng hoặc bị say trước khi uống lúc đang đói.

Ở gia đình, về phần quy tắc đặt để ly không quá quan trọng, miễn là bạn tiện sử dụng và thu dọn.

Uống rượu vang lúc nào tốt nhất?
 

Theo nghiên cứu, thời điểm lý tưởng nhất để nhâm nhi một ly rượu vang là từ 11 giờ đến 13 giờ vì đây được xem là thời điểm khứu giác nhạy cảm nhất, giúp bạn cảm nhận được rõ hơn hương vị của rượu. Vào những ngày mệt mỏi, bạn cũng có thể uống rượu vang vào khoảng thời gian từ 19 giờ đến 21 giờ, khi toàn bộ cơ thể và tinh thần đã được nghỉ ngơi, thư giãn.

Uống rượu vang trước khi đi ngủ giúp bạn ngủ ngon hơn: Trong rượu vang chứa chất Melatonin, là một chất có khả năng điều hòa đồng hồ sinh học của cơ thể, khiến cho chu kỳ ngủ – thức của bạn đi vào quỹ đạo đều đặn. Bên cạnh đó, Melatonin còn ức chế quá trình lão hóa, ngăn ngừa các yếu tố gây bệnh ung thư.

Uống rượu vang trong bữa ăn giúp kích thích vị giác, tiêu hóa tốt: Piceatannol là một hợp chất tiết ra từ cơ thể khi bạn uống rượu vang. Chất này có khả năng làm chậm sự tăng trưởng của tế bào mỡ, làm giảm nguy cơ thừa cân, béo phì, giảm cảm giác đầy bụng, khó chịu sau khi ăn. Đó là lý do vì sao nhiều người chọn rượu vang là đồ uống yêu thích trong bữa ăn.

Ngoài ra, nếu dùng rượu vang đỏ với thịt, rượu vang trắng với hải sản… còn có tác dụng kích thích vị giác một cách triệt để, giúp ăn ngon miệng và hấp thụ chất dinh dưỡng tốt hơn.

Rượu vang là thức uống hảo hạng và bổ dưỡng. Tuy nhiên, không nên uống rượu vang quá hạn mức quy định sẽ khiến gia tăng đáng kể nguy cơ mắc các biến chứng tim mạch phổ biến.

Cách bảo quản rượu vang
 

Việt Nam là một nước có khí hậu nhiệt đới ẩm gió mùa nên việc bảo quản các loại rượu vang không đúng cách sẽ khiến rượu dễ bị hỏng. Ảnh: khoruou

Nhiệt độ lý tưởng nhất để bảo quản rượu là khoảng 15 – 17 độ C. Nên là những nơi có độ ẩm, tối, tránh ánh sáng mặt trời vì nó có thể khiến nhiệt độ ấm lên và làm ảnh hưởng tới vị rượu vang.

Trái với suy nghĩ thông thường là bày rượu bên trong tủ kính, các chuyên gia rượu vang khuyên bạn nên để chai rượu nằm ngang, để rượu được tiếp xúc với nút chai (đối với loại chai nút làm bằng gỗ sồi) để nút chai luôn ẩm ướt. Nếu nút chai bị khô, nó sẽ co lại và khiến không khí lọt vào chai, ảnh hưởng nghiêm trọng tới hương vị của vang.

Rượu vang nên dùng tốt nhất sau 3 – 4 tiếng khi mở. Nếu vang để lâu, rượu tiếp xúc với không khí, mùi vị sẽ không còn đạt chuẩn.

Khi sử dụng rượu vang tại nhà, tốt nhất bạn nên uống hết chai rượu trong một vài lần đầu tiên bởi không có cách nào khắc phục. Còn ở các khách sạn, người ta sẽ sử dụng nút cao su để tránh tối đa việc không khí lọt vào hoặc bơm khí nitơ để nén không cho không khí bay vào.

Rượu vang không gay gắt như rượu mạnh hay là quá nhiều gas như bia hơi làm bạn chỉ muốn tống khứ xuống cổ họng càng nhanh càng tốt. Với vẻ hài hòa vừa phải của rượu vang, bạn hoàn toàn có thể chậm rãi ngắm nhìn mầu rượu, hít lấy hương thơm và khi uống có thể để rượu lại trong miệng – hít hà để hơi rượu lan tỏa khắp cơ thể rồi mới nuốt. Chỉ khi làm như thế, bạn mới có thể cảm nhận được hết giá trị mà người sản xuất đã gửi gắm trong chai rượu vang bạn vừa mua. Có lẽ chính bởi những điều trên mà những người yêu rượu vang thường điềm đạm và tinh tế hơn rất nhiều nhờ vào quá trình rèn luyện hàng ngày như vậy.

Trịnh Anh
Theo Báo Thể Thao Việt Nam