Những nét văn hóa ít người biết của dân tộc Tày

 

Bạn có bao giờ tò mò người dân tộc Tày xây nhà ra sao, ăn Tết thế nào, cưới hỏi cần phải trải qua những thủ tục như thế nào, họ ăn mặc có giống với những dân tộc khác hay không? Do sự tác động của môi trường sinh sống, của nguồn cội và của cả tự nhiên, người dân tộc Tày mang những nét đặc trưng không thể trộn lẫn với những dân tộc khác. Hãy cùng tìm hiểu những điều thú vị trong văn hóa của người dân tộc Tày nhé. 
 

Người dân tộc Tày thường quý trọng con trai hơn và có nhiều quy định rõ ràng đối với các thành viên trong gia đình. Vợ chồng người dân tộc Tày thường rất yêu thương nhau, ít ly hôn, từ lâu không còn tục ở rể nữa. Có thể nói, người Tày ngày nay đã có rất nhiều tiến độ, thay đổi để phù hợp hơn với tư duy và lối sống hiện đại. 
 

Người Tày vẫn còn tư tưởng trọng nam khinh nữ
 

Tuy nhiên, cũng vẫn còn nhiều vấn đề trong hôn nhân, yêu đương của người Tày. Nam nữ tự do yêu đương, không ai có thể ngăn cấm. Nhưng việc có thể đến được với nhau, có thể kết hôn hay không còn tùy thuộc vào bố mẹ và sự phù hợp tuổi tác giữa hai người. 
 

Vì vậy, để có thể đi đến hôn nhân cần phải có công đoạn nhà trai lấy lá số của nhà gái để so với lá số của mình để xem có phù hợp hay không. Sau khi cưới, người vợ ở nhà mẹ đẻ từ khi có mang đến trước khi sinh mới về nhà chồng. Trong quá trình mang thai, người phụ nữ phải kiêng kị rất nhiều thứ mới có thể mẹ tròn con vuông. 
 

Người Tày ngày nay được tự do yêu đương
 

Khi đứa bé được 3 ngày tuổi sẽ được lập đàn cúng tẩy vía và lập đàn bà mụ. Khi đầy tháng cả nhà sẽ tổ chức ăn mừng và đặt tên cho trẻ. 
 

Người dân tộc Tày được biết đến với điệu hát then truyền thống, mang đậm dấu ấn người dân tộc Tày ở nước ta. 
 

“Then” theo tiếng đồng bào dân tộc là “Thiên”, tức là trời. Vì vậy, hiểu theo ngôn ngữ dân tộc thì điệu hát then được gọi là điệu hát thần tiên, là một loại hình nghệ thuật mang màu sắc tín ngưỡng thuật lại một cuộc hành trình lên thiên giới để cầu xin một điều gì đó. 
 

Đời sống sinh hoạt của người Tày vô cùng phong phú
 

Hát then gắn bó sâu sắc với đời sống tinh thần và tâm linh của đồng bào dân tộc bởi nó xuất phát từ tín ngưỡng về một thế giới thần bí, nơi có những nhân vật và sức mạnh diệu kỳ như Bụt, Giàng, Trời,… Chỉ có những ông Then, bà Then mới có đủ sức mạnh và bản lĩnh cũng như khả năng đến được thế giới đó. 
 

Hát then là một nét đặc trưng nổi bật trong văn hóa dân tộc Tày
 

Bên cạnh hát Then, người dân tộc Tày còn nổi tiếng với nhiều điệu hát truyền thống khác như hát lượn, hát sli, casv bài dân ca như lượn, phong slư, phuối, pác,… Nhạc cụ truyền thống của người Tày chủ yếu là đàn tính, lúc lắc,… Những thứ nhạc cụ, những điệu nhạc giản dị nói lên cuộc sống sinh hoạt, đời sống tinh thần của người dân tộc Tày tạo nên những nét đẹp riêng, thi vị và đậm đà trong cốt cách người Tày. 
 

Không giống với những phương cách sống du canh, du cư của nhiều dân tộc thiểu số khác, người Tày sinh sống ở vùng đất Lào Cai luôn có tư tưởng và mong muốn có một chỗ ở ổn định. Từ đó đã hình thành nên một nét văn hóa đặc biệt trong phong cách xây dựng nhà sàn của người Tày. 
 

Nhà sàn truyền thống của người Tày
 

Ngôi nhà sàn không chỉ là nơi cư ngụ truyền đời của gia đình, dòng họ người Tày mà còn là nơi diễn ra các sinh hoạt văn hóa truyền thống. 
 

Có bốn kiểu nhà khác nhau đặc trưng của người Tày. Nhà Lều là loại nhà có kết cấu đơn giản và sơ khai nhất của người Tày, nhà Quan ma là loại nhà sàn thường có bốn gian với đặc điểm cột được chôn sâu xuống đất, được biến thể từ kiểu nhà lều nhằm bảo vệ con người và vật nuôi khỏi thú dữ, nhà Cau tư là kiểu nhà biến thể tiếp của nhà Quan ma với đặc điểm thường có 5 gian, cột nhà được kê bằng đá tảng; Nhà con thong là loại nhà phổ biến được xây dựng nhiều nhất hiện nay trong cộng đồng người Tày. 
 

Có 4 kiểu nhà cơ bản của người Tày
 

Bởi vì mong muốn được sống ổn định nên người dân tộc Tày khá cầu kỳ trong việc xây dựng nhà cửa. Để có thể xây dựng nhà, người ta phải vào tận rừng sâu để lựa chọn những cây gỗ tốt nhất. Thời gian lo chuẩn bị nguyên liệu có thể chỉ mất vài ba tháng nhưng cũng có khi cả năm trời mới đầy đủ. 
 

Nét đẹp giản dị của ngôi nhà người Tày
 

Mỗi một tộc người, một vùng đất lại cho ta thêm nhiều điều thú vị. Câu chuyện của những con người đó có thể đã thay đổi và bão hòa qua thời gian. Nhưng rồi, chúng ta cũng sẽ nhận ra họ bằng những gì bản chất mà tận sâu thẳm tâm can họ có được. Câu chuyện về người dân tộc Tày – hãy đến để trải nghiệm cuộc sống của họ. Với những lối suy nghĩ rất riêng, những câu chuyện và những tâm tình rất riêng, họ khiến cho văn hóa Việt Nam thêm phần sắc màu và thú vị.