Khám phá hương vị độc đáo của rau rừng đồ - một món ngon đặc sản của người Mường Hoà Bình

Khi nhắc đến ẩm thực Hoà Bình nói chung và ẩm thực dân tộc Mường nói riêng, ta liên tưởng ngay đến những món ăn dân dã, mộc mạc mang đậm hơi thở rừng núi như thịt lợn rừng, cá suối, măng chua,... Nhưng bên cạnh những món ăn mặn, ít ai biết đến một món ẩm thực “thuần chay” rất độc đáo, đó là món rau rừng đồ. Đây là món ăn độc đáo, hấp dẫn và mang nét đặc trưng rất riêng của người dân tộc Mường vùng cao.

Rau rừng đồ là món ăn mang đậm nét đặc trưng của người dân tộc Mường vùng cao. Ảnh: Khám phá Hoà Bình
 

>> Xem thêm: Cẩm nang du lịch Hòa Bình

1. Rau rừng đồ - đặc sản ẩm thực Hoà Bình

Rau rừng đồ Hoà Bình không phải một loại rau cụ thể nào, mà là tên gọi chung các loại rau mọc hoang dã trong khu rừng nguyên sinh và nơi có khí hậu ẩm ướt. Thực chất, đây là những loài rau rừng tự nhiên xuất hiện giữa thiên nhiên hoang sơ. Những cây rau này có thể cao từ vài chục centimet đến hơn một mét, với lá mảng xanh tươi và hoa thơm nở rực rỡ. Chúng được người Mường hái trên vách núi hay trong vườn nhà ở vùng cao các huyện Thanh Sơn, Tân Sơn, Yên Lập (tỉnh Hoà Bình); sau đó chế biến bằng phương pháp đồ (tức là nấu chín, tương tự như đồ xôi nếp), do đó có cái tên “rau rừng đồ".

Rau rừng đồ là tên gọi chung các loại rau mọc hoang dã giữa thiên nhiên. Ảnh: Khám phá Hoà Bình

Từ xa xưa, rau rừng đồ Hoà Bình đã trở thành một phần không thể thiếu trong bữa ăn hàng ngày của cộng đồng dân tộc Mường nơi đây. Theo tập tục và truyền thống ẩm thực, vùng với sở thích chuộng vị chát, chua và đắng, rau rừng đồ được người Mường đón nhận và sáng tạo nồng nhiệt.

Rau rừng đồ thường là rau bí, rau ngải cứu, rau dền cơm, tía tô, lá lốt, rau lang, hoa chuối rừng, cải đồng và cà rừng (loại cà nhỏ có gai). Sau khi được hái xuống, những loại rau rừng tươi mới, ngon lành này sẽ được nấu chung với các loại thực vật xanh khác như lá đu đủ, hoa đu đủ đực,... Tất cả tạo nên hương vị ngọt thanh, đăng đắng, mát lành rất đặc trưng. Theo quan niệm của người Mường, chế biến bằng các nấu chín (đồ) có thể bảo toàn được hương vị và màu sắc đặc trưng của từng loại rau.

Rau rừng đồ thường được chế biến từ các loại rau rừng quen thuộc như rau bí, rau ngải cứu, rau dền cơm, tía tô, lá lốt,...

>> Xem thêm: Kinh nghiệm du lịch Hòa Bình 

2. Rau rừng đồ cũng là thảo dược

Rau rừng đồ không chỉ đơn thuần là một loại thực phẩm truyền thống mà còn có lịch sử phong phú trong ẩm thực và y học cổ truyền. Những người dân bản địa đã từ lâu biết đến và tận dụng tốt các giá trị của các loại rau này. Tuy nhiên, chỉ trong thời gian vài năm trở lại đây, món ẩm thực “rau rừng" mộc mạc này mới thu hút sự chú ý rộng rãi từ cộng đồng du lịch và yêu ẩm thực.

Rau rừng đồ không chỉ là một món ăn ngon mà còn là nguồn thuốc quý có nhiều tác dụng tốt cho sức khoẻ con người. Ảnh: Khám phá Hoà Bình

Một trong những đặc điểm nổi bật nhất của rau rừng đồ chính là hương vị độc đáo và tươi ngon. Với vị ngọt thanh, hậu ngọt nhẹ và hương thơm đặc trưng, loại rau này đã "gây sốt" không chỉ trong các nhà hàng đắt khách mà còn cả trong các gian hàng ẩm thực đường phố.

Rau rừng đồ được thực khách ưa chuộng không chỉ trong các nhà hàng đắt khách mà còn cả trong các gian hàng ẩm thực đường phố. Ảnh: Foody

Đồng thời, rau rừng đồ cũng là một kho tàng dinh dưỡng tự nhiên. Các loại rau này chứa nhiều loại vitamin, khoáng chất và chất chống oxy hóa quan trọng cho cơ thể con người. Những lợi ích này đã biến rau rừng đồ trở thành "ngôi sao" trong các bữa ăn lành mạnh và chế độ ăn kiêng.

Một người dân tộc Mường đang chuẩn bị món rau rừng đồ cho bữa cơm gia đình. Ảnh: Khám phá Hoà Bình

Chính nhờ tính thuốc đặc biệt, các loại rau này không chỉ thơm ngon mà còn là thực phẩm rất tốt trong việc tăng cường hệ miễn dịch, bảo vệ sức khoẻ, tránh cảm cúm và giúp cơ thể đối phó với những tác nhân độc hại bên ngoài, đơn cử như gió độc vùng cao.

Rau rừng đồ có tính thuốc đặc biệt, giúp cơ thể tăng khả năng miễn dịch và tăng sức đề kháng. Ảnh: Foody

>> Xem thêm:  Tour du lich miền Bắc 

3. Món ẩm thực độc đáo chế biến từ rau rừng đồ

Trong những ngày lễ hội, các mâm cỗ Hoà Bình trở nên phong phú với nhiều món thịt thơm ngon như thịt mán, cá nướng và thịt trâu. Tuy nhiều món ngon, nhưng chúng có phần hơi ngấy và rất dễ khiến vị giác chúng ta bị “quá tải”. Khi ấy, một đĩa rau rừng đồ tươi ngon, thanh thanh nhẹ nhẹ trở thành món ăn hoàn hảo để cân bằng vị giác, đồng thời “đưa cơm” hơn rất nhiều.

Món rau rừng đồ có thể được chế biến sáng tạo theo nhiều cách khác nhau, ăn kèm cùng nhiều loại rau củ khác. Ảnh: Khám phá Hoà Bình

Vậy cách nấu rau rừng đồ như thế nào? Trước khi chế biến rau rừng đồ, người Mường nhặt sạch rễ và cỏ bám trên cây, rửa sạch và thái nhỏ; sau đó trộn đều rồi cho vào chõ đồ xôi bằng gỗ. Tiếp theo đun nước, khi nước sôi thì cho chõ rau vào đồ, sau khoảng 15 đến 20 phút, khi ngửi được mùi thơm lan toả khắp không gian thì chứng tỏ rau đã chín.

Người dân tộc Mường đồ rau rừng như đồ xôi, tức là nấu chín bằng chõ gỗ thông qua nơi nước. Ảnh: Foody

Vì đồ rau bằng hơi nước, quá trình không tiếp xúc trực tiếp với nước sôi nên rau vẫn giữ được nguyên vẹn màu sắc tươi sáng, hương vị đậm đà. Một đĩa rau rừng đồ “đạt chuẩn" phải có màu xanh đầy sức sống của rau, màu nâu nhạt của hoa chuối và màu trắng của cà rừng. Khi ăn, rau phải có vị đắng chát đặc trưng của ngải cứu và lá đu đủ đực.

Đọc đến đây, có lẽ bạn tự hỏi, vậy rau rừng đồ ăn với gì hay chỉ ăn không với cơm? Khi thưởng thức rau rừng đồ, người Mường còn có một món ăn kèm không thể thiếu, đó chính là nước chấm lòng cá. Nước chấm được kết hợp và pha trộn từ các nguyên liệu tươi gồm lòng cá, cà chua, ớt, nghệ, hành lá và mè.

Rau rừng đồ có thể ăn kèm nhiều loại món ăn khác nhau, nhưng phổ biến nhất là món lòng cá. Ảnh: Foody

Để vị chấm hoàn hảo, cần chọn lòng cá tươi ngon, bí quyết của người Mường là chọn lòng cá chép. Sau đó, ướp lòng cá với gia vị như ớt, nghệ,... Mỡ của chính con cá này được dùng để xào lòng, cuối cùng tạo thành món nước chấm lòng cá có màu vàng nghệ đậm, mang vị béo ngọt đặc trưng của lòng cá.

Bí quyết làm món nước chấm lòng cá ngon ăn cùng với rau rừng đồ của người Mường là dùng cá chép để chế biến. Ảnh: Foody

 

Gắp một đũa rau rừng đồ, chấm với nước chấm lòng cá ngon tuyệt này, thực khách sẽ được trải nghiệm chuyến du hành vị giác xuyên qua các vị đắng, chát tự nhiên của rau, hoà trộn một cách hoàn hảo với vị ngọt, béo, thơm, cay của nước chấm và để lại dư vị khó phai.

 

 

Nước chấm lòng cá có vị béo ngậy, chấm cùng đĩa rau rừng đồ tươi mát tạo thành hương vị ẩm thực hoàn hảo khó cưỡng. Ảnh: Khám phá Hoà Bình

Rau rừng đồ không chỉ lưu giữ giá trị ẩm thực truyền thống quý báu của người dân tộc Mường vùng núi Hoà Bình, mà còn thể hiện tinh thần lao động và sáng tạo của họ. Ngày nay, món rau rừng giản dị chấm lòng cá đã nổi tiếng gần xa, trở thành món ăn không thể thiếu trong những bữa cơm gia đình, bữa tiệc đón tiếp khách từ xa đến chơi của người Mường. Nếu có dịp ghé thăm Hoà Bình tươi đẹp, bạn đừng bỏ lỡ món ăn tươi mới này, vì đây không chỉ là một hành trình ẩm thực độc đáo mà còn là cơ hội hiểu thêm về ẩm thực của cộng đồng dân tộc thiểu số tại đây.

Rau rừng đồ không chỉ lưu giữ giá trị ẩm thực truyền thống quý báu của người dân tộc Mường vùng núi Hoà Bình, mà còn thể hiện tinh thần lao động và sáng tạo của họ. Ảnh: Foody

>> Xem thêm: Bỏ túi tất tần tật những kinh nghiệm phượt Thung Nai Hòa Bình chi tiết nhất

An