Làng nghề tương Bần Hưng Yên: Nơi làm nên đặc sản khó quên

Làng nghề tương Bần Hưng Yên tạo nên sản phẩm nước chấm độc đáo, không chỉ nổi tiếng trong nước mà cả quốc tế. Cùng Du lịch Việt Nam khám phá làng nghề này xem có gì độc đáo nhé. 
 

1. Làng nghề tương Bần Hưng Yên và thứ đặc sản ngon thơm

1.1. Làng nghề tương Bần ở đâu?

Địa chỉ làng nghề tương Bần hay làng tương Bần ở đâu là điều mà nhiều người quan tâm khi đang lên kế hoạch cho chuyến đi của mình. Cụ thể, làng tương này ở thị trấn Bần Yên Nhân (một thôn trước đây của xã Văn Phú) nay thuộc thị xã Mỹ Hào, tỉnh Hưng Yên. 

Làng nghề tương Bần Hưng Yên cách không xa trung tâm Thủ đô. Ảnh: Làng nghề Việt

Làng nghề tương Bần này đã tồn tại cả trăm năm. Dân gian vẫn truyền miệng câu nói: “Cốm Vòng, gạo tám Mễ Trì, tương Bần, húng Láng còn gì ngon hơn” để ca ngợi những món ẩm thực đặc sắc và nổi tiếng. Bởi từ xa xưa, tương Bần Hưng Yên vẫn được xem là sản vật tiến vua. 

Như vậy, sau khi biết địa chỉ làng nghề tương Bần, còn chần chờ gì nữa mà không lập ngay team bạn thân tới đây khám phá thôi nào. Chắc chắn làng nghề tương Bần Hưng Yên sẽ mang đến cho bạn nhiều điều thú vị đấy. 

1.2. Hướng dẫn di chuyển 

Cách trung tâm TP Hà Nội chỉ tầm 30km, việc di chuyển tới làng tương Bần Yên Nhân không có gì khó khăn. Từ Hồ Gươm, bạn đi qua cầu Chương Dương vào đường Long Biên – Xuân Quan – Cổ Linh rồi cứ men theo Quốc lộ 5B qua Ocean Park 2 và Khu công nghiệp Phố Nối A là tới. Đường đi đẹp, biển báo dễ nhìn, bạn chỉ cần chú ý quan sát phương tiện là được. 

Bạn có thể di chuyển tới làng nghề tương Bần Hưng Yên bất cứ lúc nào. Ảnh: Làng nghề Việt

Nhìn chung, tùy theo điểm xuất phát mà du khách chọn cung đường tới làng tương Bần Yên Nhân cho phù hợp. Bạn có thể tìm kiếm đường đi dễ dàng trên google maps bằng cả xe máy lẫn ô tô. 

Nhờ khoảng cách gần Hà Nội nên du khách đi về trong ngày rất thuận tiện và có thể kết hợp thăm quan nhiều điểm đến hấp dẫn khác của Hưng Yên để chuyến đi thêm trọn vẹn. Du khách từ các tỉnh thành lân cận như Hải Dương, Bắc Ninh, Bắc Giang... cũng đều có thể tự lái xe tới làng nghề tương Bần Hưng Yên. 

>>Xem thêm:  Cẩm nang du lịch Hưng Yên từ A-Z ăn gì chơi gì không thể bỏ lỡ

1.3. Khám phá làng nghề tương Bần Hưng Yên 

1.3.1. Lịch sử hình thành

Trên khắp đất nước Việt Nam có nhiều nơi làm tương ngon nhưng tương Bần vẫn là thứ khiến người dân Thủ đô sành ăn xếp vào món đặc sản. Tương Bần không đơn giản chỉ là gia vị mà còn là một nét đẹp văn hóa truyền thống của quê hương miền Bắc, thu hút đông đảo khách du lịch.

Làng nghề tương Bần Hưng Yên hình thành từ lâu đời. Ảnh: Winwonders

Làng Bần vốn có đất đai màu mỡ, thuận lợi để canh tác nông nghiệp, trồng đỗ tương, khoai, ngô, lúa nếp... Từ đây, người dân đã sáng tạo nên món tương đặc trưng. Theo kinh nghiệm du lịch làng nghề tương Bần Hưng Yên, từ các vị cao niên trong làng, nghề làm tương đã xuất hiện ở đây từ rất lâu, khoảng thế kỷ 17-18. Chẳng ai biết rõ cụ thể thời gian ra đời của loại tương này, chỉ biết rằng từ xa xưa, tương Bần đã hiện hữu trong các bữa cơm hàng ngày của bà con địa phương.

Tới làng nghề tương Bần Hưng Yên, bạn sẽ thấy những chiếc chum lâu đời, một vật dụng không thể thiếu để làm tương. Ảnh: Nguyễn Hồng Sơn

Tới làng nghề tương Bần Hưng Yên này, du khách sẽ dễ dàng bắt gặp những chum sành cũ kỹ, từ tuổi đời từ 50 - 70 năm. Nó cũng như một minh chững cho sự lâu đời của làng nghề. Độ ngấu của tương xuất phát từ chính những chiếc chum lâu đời ấy sẽ ngọt và ngon hơn chum sành ngày này. Dù đun trên lửa nhưng những chiếc chum này vẫn giữ cho đất có độ xốp tốt, không bị thẩm thấu. Miệng chum rộng giúp người làm có thể thuận tiện kiểm tra tình trạng, mùi vị của tương để điều chỉnh. 

Làng nghề tương Bần Hưng Yên góp phần làm nên sự đa dạng trong văn hóa. Ảnh: Khổng Hoàng Giang

Hàng trăm năm qua, người dân tranh thủ dịp nông nhàn để làm tương, tăng thêm thu nhập. Khu quốc lộ 5 được mở rộng, làng Bần lên thị trấn, nằm ngay sát đường lớn tạo điều kiện thuận lợi cho việc buôn bán. Nhiều gia đình bỏ hẳn làm nông sang kinh doanh, mở rộng nghề làm tương bấy lâu nay. Theo kinh nghiệm du lịch làng nghề tương Bần Hưng Yên, chỉ cần đi dọc quốc lộ 5 đoạn qua thị xã Mỹ Hào, bạn có thể thấy vô số sạp hàng bày bán thứ đặc sản trứ danh này. Có quầy bán ngay tại gia cũng có quầy lại đầu tư thuê hẳn mặt bằng lớn.

Tương Bần của Hưng Yên là sự hòa quyện hoàn hảo cả về vị giác và thị giác. Màu vàng nâu sóng sánh như mật ông cùng với hương vị làng quê béo ngậy của đỗ tương, gạo nếp khiến tương Bần trở thành đặc sản, niềm tự hào của người dân địa phương từ bao đời nay. 

1.3.2. Cách làm tương Bần Hưng Yên 

Ghé thăm làng nghề tương Bần Hưng Yên, bạn còn được tìm hiểu về quy trình để tạo nên đặc sản hấp dẫn này. Trước hết về nguyên liệu làm tương Bần dồi dào và dễ kiếm, gồm gạo, đỗ tương, ngô... Đây đều là những nguyên liệu có sẵn trong mỗi gia đình làm nông. 

Nguyên liệu làm tương Bần đều gần gũi với cuộc sống người dân. Ảnh: tieuthu99

Về cách làm tương Bần Hưng Yên, mỗi gia đình sẽ có một bí quyết riêng. Để làm ra được mẻ tương ngon đòi hỏi phải có kỹ thuật và tay nghề. Theo kinh nghiệm du lịch làng nghề tương Bần Hưng Yên, nấu tương có 3 công đoạn chính, đó là cho xôi lên mốc, tới ngả đỗ và cuối cùng là ủ tương. 

Gạo phải chọn gạo nếp cái hoa vàng, có hạt to, mẩy, được vo sạch, ngâm nước sau đó đồ lên thành xôi, rải xôi ra sàng, phơi ra chỗ thoáng để lên mốc vàng. Trong cách làm tương Bần Hưng Yên, bạn phải chú ý đảo xôi đã mốc lên để xôi mốc đều và phải được ủ kín bằng lá nhãn của chính quê hương Hưng Yên vì lá nhãn giữ nhiệt tốt. Khi xôi mốc nhuộm một màu vàng ruộm thì tới công đoạn ngâm đỗ tương.

Làm tương Bần trải qua nhiều công đoạn khác nhau. Ảnh: Nguyễn Hồng Sơn

Muốn tương ngon, đỗ tương phải được lựa chọn cẩn thận, bỏ hạt lép, rang lên trên bếp lửa nhỏ cho chín. Đỗ tương được để nguội, ngâm nước trong hũ sành tầm một tuần. Điều khác biệt ở làng nghề tương Bần Hưng Yên là hương vị đậm đà bởi bí quyết riêng. 

Khi làm tương không thể sử dụng nước mưa hay nước sôi sẽ làm hỏng men. Người dân làng sẽ dùng nước giếng làng để cho ra hương vị ngon độc đáo khó nơi nào sánh được. Giếng ở làng Bần nằm bên gốc cây si cổ thụ, đã có từ rất lâu. Nước giếng nửa đục nửa trong cho ra hương vị rất lạ. 

Ngâm tương mất tầm một tuần, người ta dùng nước ngâm cho vào mốc rồi bóp nhuyễn, thêm đỗ tương và muối vào đảo đều. Khi ngả tương, cách làm tương Bần Hưng Yên là bạn cần chú ý tỉ lệ giữa nước, muối, mốc tương để thành phẩm ngon, thơm, ngọt, đậm đà.

Dễ dàng tìm mua sản phẩm tương Bần dọc đường thị xã Mỹ Hào. Ảnh: Báo Đà Nẵng

Đặc biệt, làm tương quan trọng nhất là phải “được nắng”. Bởi thế làng Bần sẽ làm tương từ tháng 3 tới tháng 8 âm lịch vì lúc này miền Bắc nắng nhất. Nếu không có độ nắng phù hợp, tương dễ bị khú, trời càng nhiều nắng tương chín càng nhanh. Tương sẽ phơi nắng trong hai tháng, thậm chí có thể từ 2 đến 3 năm. Tương càng phơi kỹ thì càng dậy mùi thơm. Để tương lên màu bắt mắt, người ta cũng phải khuấy tương thường xuyên vào buổi sáng. 

Khi tương chín, tương chuyển từ chum sành sang hũ để dùng dần. Tương ở làng nghề tương Bần Hưng Yên rất dễ ăn, có thể để chấm rau luộc, sung muối, nêm gia vị cho canh, cá – thịt kho hay ăn kèm đậu phụ rán, bánh đúc lạc.... Dường như với người dân làng Bần, tương đã trở thành một thứ không thể thiếu từ thế hệ này sang thế hệ khác. 

Rất nhiều món ngon chấm với tương Bần. Ảnh: Ẩm thực quán

Trải qua nhiều thăng trầm, người dân làng Bần vẫn cố gắng bám nghề, đưa nét đẹp của một làng nghề truyền thống tới bạn bè trong nước và thế giới. Hiện tại, làm tương giúp người dân có thu nhập ổn định. Nhờ có máy móc, việc làm tương cũng không còn quá vất vả, năng suất cũng được cải thiện rõ rệt. Tới làng tương Bần Yên Nhân, du khách đừng quên mua sản phẩm tương về làm quà nhé. 

>>Xem thêm: Tha hồ check in, chữa lành, khám phá khi du lịch Văn Giang Hưng Yên sít sịt Hà Nội

2. Các làng nghề nổi tiếng khác ở Hưng Yên

2.1. Làng nghề hương xạ Cao Thôn

Địa chỉ: Thôn Cao, Xã Bảo Khê, TP. Hưng Yên, Tỉnh Hưng Yên

Có cơ hội ghé thăm thôn Cao, bạn sẽ thấy khung cảnh ấn tượng khi khắp đường làng ngập tràn sắc đỏ, sắc vàng của hương phơi. Người dân ở đây phơi hương trên mái nhà, trên cánh đồng lúa... Hương thơm lừng, tạo nên bức ảnh đa màu sắc cho vùng quê bình yên. Cách làng nghề tương Bần Hưng Yên khoảng 30km, bạn có thể kết hợp thăm quan làng hương xa thôn Cao trong chuyến đi tới. 

Làng nghề hương xạ Cao Thôn cũng là làng nghề truyền thống lâu đời của Hưng Yên. Ảnh: Đức Việt

Được biết, làng nghề hương xạ Cao Thôn được hình thành từ thế kỷ 18, bởi bà tổ nghề Đào Thị Khương. Bà truyền nghề cho dân làng, đến nay cũng gần 300 năm. Nghề giúp dân thôn Cao có công việc ổn định, phát triển bền vững và góp phần làm đa dạng văn hóa truyền thống tỉnh Hưng Yên. 

Ở đây, thợ lành nghề có thể làm nên nhiều loại hương đặc biệt như hương vòng đường kính 50cm, hương nén cháy 15 ngày, 1 tháng... Nguyên liệu để làm hương từ các loại thảo mộc chẳng hạn như trầm, ngâu, quế, thục, huỳnh đàn, hồi, tùng, trắc, nhục đậu... qua tay nghề của người thợ sẽ tạo ra những mùi hương đặc trưng khác nhau. 

2.2. Làng đúc đồng Lộng Thượng

Địa chỉ: Làng Lộng Thượng, Xã Đại Đồng, Huyện Văn Lâm, Tỉnh Hưng Yên

Theo ghi chép, người truyền nghề đúc đồng cho người dân làng Lộng Thượng là Khổng Minh Không, vị Quốc sư thời nhà Lý, ở thế kỷ 12. Để tỏ lòng biết ơn, người dân đã đúc tượng Khổng Minh Không và thờ cúng. 

Các sản phẩm đồng của làng Lộng Thượng đẹp mắt và tinh xảo. Ảnh: Vietnamnet

Vào những năm 1990, xã Đại Đồng có 4 làng đúc đồng tuy nhiên, tay nghề thợ làng Lộng Thượng cao hơn cả và còn giữ nghề đến tận ngày nay. Trong số sản phẩm đồng của làng Lộng Thượng, làm tượng thờ sẽ tốn công sức nhất, đòi hỏi tay nghề cao cũng như tư duy nghệ thuật phong phú. 

Trên đây là thông tin về làng nghề tương Bần Hưng Yên cho bạn và gia đình tham khảo. Theo dõi Du lịch Việt Nam để cập nhật thêm nhiều điểm đến mới cùng kinh nghiệm vi vu hữu ích trong chuyến đi sắp tới của mình nhé.

Yến Yến