Có những buổi chiều ngang qua cuộc đời khiến em nhớ mãi, nó như những ngăn ký ức đầy ám ảnh mà mỗi khi có dịp lại nhói lên, đau đáu ở trong lòng. Nhưng có lẽ, sẽ không có nỗi nhớ nào dằng dặc và miên man đến thế, như những chiều quan tái trên cao nguyên đá Đồng Văn.
> Thương nhớ Đồng Văn
Buổi chiều bắt đầu từ phiên chợ đã tan. Bóng những người dân tộc cắt ngang đường leo qua những mỏm núi đá trở về nhà hối hả… đàn ông, đàn bà, người già, con trẻ, kẻ váy áo rạng rỡ bồng bềnh, người ô xòe rực lên trong nắng, cũng có người áo xám sờn vai, đôi giầy vải cũ rách ngón chân cái thò cả ra ngoài…
Giữa cao nguyên đá tai mèo mùa đông lạnh lẽo và u ám ấy, giữa những chập chùng hoang vu và vắng lặng đến rùng mình ấy, em nhỏ bé, bạn đồng hành em nhỏ bé, những người con của rẻo cao nhỏ bé … chúng em cùng lầm lũi đi, cắt ngang con đường Hạnh Phúc, thả bước theo Mã Pí Lèng danh trấn giang hồ, có thể nào nghe được tiếng dòng Nho Quế đang chảy dưới thung sâu?
Đường lên Mã Pí Lèng.
Buổi chiều dừng lại trên ánh mắt dán vào mũi ủng:
...và dừng lại rất lâu trên một guồng sợi cô độc.
Buổi chiều luôn dừng lại ở cuối chân dốc ngã ba có đường đi Mèo Vạc, một lối rẽ dắt vào Săm Pun vời vợi mây trời. Người Mông mang bàn gỗ, ghế gỗ và bát rượu ngô ra mở quán cho những người đi chơi chợ cuối tuần về, tìm chỗ nghỉ chân. Quán rượu chỉ có khèn Mông, điếu cày, can rượu đầy sóng sánh, có cái chai chắt rượu màu thủy tinh xanh hay đơn giản chỉ là vỏ một chai lavie đã cũ. Bát sành sứt miệng, bát nhựa cáu cạnh, chỉ có rượu là trong, nhìn rõ những hạt bụi đen nằm yên nơi đáy bát.
Rượu đắng, cay cay và sẵn sàng làm kẻ lữ hành chung chiêng, chuếnh choáng. Thứ rượu mà khi rót ra, người đàn bà chủ quán nâng bát lên chỉ nhìn chăm chăm vào mắt khách đường xa, trầm buồn và cô quạnh, có gì như tan loãng, như hụt hẫng ở cái ngã ba mà nhìn bốn phía xung quanh, đâu cũng là núi cao ngất đỉnh trời....