Không ai biết những gánh hàng rong Hà Nội có từ bao giờ. Thế nhưng những gánh hàng nhỏ bên vỉa hè đã trở thành một thứ “hồn quê”, một nét đẹp bình dị mà người Hà Thành dù đi xa vạn dặm vẫn mãi nhớ về…
Thủ đô Hà Nội đã phát triển qua hàng nghìn năm lịch sử, định hình và gìn giữ những giá trị văn hóa tốt đẹp của dân tộc. Đến với Hà Thành, người ta không chỉ có cơ hội đi thăm những danh lam thắng cảnh nổi tiếng, check in ở những điểm đến sang trọng mà còn được dịp đi dạo phố phường, ăn vặt ở những gánh hàng rong.
Có lẽ, hàng rong ở Hà Nội là một nét đẹp bình dị, mộc mạc và được hình thành từ chính quá trình lao động của những người dân nghèo. Ai đó đã bảo rằng dù thành phố này có già đi bao nhiêu năm tuổi thì những gánh hàng nho nhỏ, con con vẫn chưa bao giờ cũ. Nó đã trở thành một nét đẹp thân thương, gắn liền trong tâm thức của bao nhiêu con người.
Dù bạn đã sinh sống cả đời ở Hà Nội hay chỉ là lữ khách lần đầu ghé lại thì hình ảnh những đôi quang gánh vẫn hiện lên vô cùng quen thuộc. Đằng sau những gánh hàng ấy là một câu chuyện, một thân phận, một cuộc đời với biết bao trách nhiệm và giấc mơ về một cuộc sống tốt đẹp hơn.
Chủ nhà hàng, chủ quán cà phê, chủ shop quần áo,… có thể là một người giàu hay một người trẻ khởi nghiệp. Nhưng tuyệt nhiên, chủ của những gánh hàng nhỏ bên đường đều là những người có cuộc sống còn vất vả.
Có người là trụ cột gia đình, có người tranh thủ kiếm thêm chút tiền phụ giúp chồng con. Cũng có người bán hàng rong vì muốn tìm chút niềm vui với du khách.
Dạo một vòng những con phố lớn nhỏ, thật dễ để bắt gặp những người phụ nữ với đôi quang gánh tảo tần, với chiếc xe đạp nhỏ chở biết bao nhiêu thức quà đặc trưng của thủ đô Hà Nội. Đó chỉ đơn thuần là những gánh hàng "di động", bán những quà vặt bình thường nhưng lại mang một nét đẹp rất riêng của Hà Thành.
Hàng rong không còn bó gọn là các món đồ ăn bình dân mà còn bao gồm hoa quả, rau củ. Bất cứ thứ gì có thể di chuyển đều được người bán linh hoạt sắp xếp trong đôi gánh nhỏ, trong chiếc mẹt, chiếc rổ để dễ dàng đến được nhiều nơi, bán được nhiều hàng hơn.
Trước đây, người bán hàng rong thường đựng hàng hóa trong những đôi quang gánh. Nhưng dần dần về sau, nhiều người chọn xe đạp là phương tiện hỗ trợ để có thể đi khắp mọi ngõ hẻm, mọi cung đường, cùng tiếng rao quen thuộc. Những chiếc xe đạp thô sơ chuyên chở biết bao món hàng, gồng gánh biết bao thân phận đời người đã trở thành một nét đẹp rất riêng của mảnh đất Hà Thành.
Với người dân địa phương, những gánh hàng rong Hà Nội đã trở thành điều gì đó hết sức gần gũi, thân thuộc. Dù là ngày mùa xuân nắng ấm hay mùa đông lạnh giá, chỉ cần bước ra đầu ngõ là bắt gặp ngay những gánh hàng nhỏ, bán đủ đầy các loại đồ ăn, hoa quả,…
Còn với khách du lịch, văn hóa hàng rong của Hà Nội trở thành một nét đẹp rất riêng và độc đáo. Dọc trên những con đường lớn nhỏ khắp thủ đô, không khó để bắt gặp những hình ảnh những ông Tây đang ngồi xổm “xí xô xí xào” mua hàng. Họ cười nói, chỉ trỏ và vui vẻ chọn lựa những thức quà đặc sản của người Việt với niềm hân hoan, thích thú.
Đã nhiều thế kỷ trôi qua, nét đẹp cổ xưa của mảnh đất thủ đô dần thay áo mới, mọc lên bao tòa nhà chọc trời, bao điểm đến sang chảnh. Thế nhưng những gánh hàng rong Hà Nội vẫn lặng lẽ bên lề, âm thầm tồn tại như gìn giữ một nét đẹp văn hóa riêng. Đồng thời, đó cũng là cách mưu sinh lương thiện của biết bao con người Hà Nội, biết bao cư dân tỉnh lẻ kiếm tìm ước mơ và hy vọng giữa một thành phố lớn.
Không ai biết rõ từ khi nào xuất hiện những gánh hàng rong trên đường. Nhưng có lẽ nét đẹp dung dị và một chút “hồn quê” của những gánh hàng nhỏ này mãi mãi được lưu giữ trong lòng của con người Hà Nội.
Trong tác phẩm “Hà Nội 36 phố phường” của nhà văn Thạch Lam và “Thương nhớ mười hai” nhà văn Vũ Bằng, hình ảnh những gánh hàng rong được miêu tả chân thực và đẹp đẽ.
Mỗi gánh hàng bán một thức quà riêng, chuyên chở một câu chuyện và một cuộc đời nhiều gian khó. Nhưng đồng thời, hàng rong ở Hà Nội cũng góp phần gìn giữ nét đẹp bình dị của đất Việt – một đất nước với nét văn hóa làng xã. Đâu đó ta có thể cảm nhận được một không gian “phố trong làng, làng trong phố” chính nhờ vào những gánh hàng bình dị ấy.
>> Xem thêm: Phở gánh Hàng Chiếu: Chỉ bán từ 3 giờ sáng nhưng khách vẫn xếp hàng dài dằng dặc
Ngày nay, Hà Nội mọc lên hàng trăm nghìn hàng quán, cửa hàng, siêu thị,… bán chẳng thiếu thứ gì. Ấy vậy mà những gánh hàng nhỏ vẫn lặng lẽ tồn tại, song hành cùng cùng nhịp sống tất bật. Bởi lẽ có người thích được trải nghiệm cuộc sống ở những cửa hàng tiện nghi, cũng có người yêu cái nét dân dã, bình dị của hàng rong ngoài phố.
Những gánh hàng rong Hà Nội bán gần như đầy đủ các các thức quà vặt, không thiếu bất kỳ thứ gì. Sáng sáng đi dạo ngoài phố, bạn có thể bắt gặp những hàng bánh cuốn, bún, phở, xôi, bánh rán, đậu nóng,… Rồi những chiếc xe đạp nhỏ chở đầy các loại trái cây theo mùa như mận, vải, táo, nhãn, sen, cốm,…
Gần như mọi thời điểm trong ngày đều có những gánh hàng rong nhỏ, bán đủ các thức quà phục vụ người dân và du khách. Dần dà hình thành nên thói quen ăn vặt vỉa hè của cư dân thủ đô và cả lữ khách đường xa đến Hà Nội, nhiều khi chỉ cần ngồi ở một góc nhỏ ven đường, ăn tô bún ốc, uống tách trà thơm là đủ để cảm nhận nhịp sống bình dị Hà Thành.
Đi du lịch Hà Nội, du khách chẳng sợ thiếu món ngon thưởng thức. Ngoài những hàng quán nổi tiếng lâu đời hay các trung tâm thương mại thì đường phố với hàng trăm gánh hàng rong nhỏ cũng là nơi lý tưởng để dừng chân. Cảm giác đi bộ trên đường, nghe tiếng xe cộ hòa lẫn với tiếng rao “Nào ai mua tào phớ đây”, “Ai bánh trôi, bánh chay, chè cốm nào...”,… là trải nghiệm hay ho, thú vị mà bạn nhất định phải thử một lần trong đời.
Bên cạnh giá trị về mặt văn hóa, ẩm thực và một chút hồn quê giữa lòng phố xá, những gánh hàng rong Hà Nội còn mang một nét đẹp đậm chất đường phố. Qua những bức ảnh của du khách, của những nhiếp ảnh gia, hình ảnh người phụ nữ tảo tần hay người đàn ông lam lũ hiện lên đầy chân thực và ấn tượng.
Có lẽ, bạn sẽ chưa thể hình dung được vẻ đẹp của hàng rong Hà Nội khi chưa đến đây. Nhưng hãy thử một lần du lịch Hà Thành, thử dành thời gian dạo bộ quanh Hồ Tây và các tuyến đường nội ô, bạn sẽ thấy rằng trong nhịp sống hối hả, trong nỗi cơ cực và vất vả ấy là nét đẹp của sự lao động chân chính và nghiêm túc.
Đã bao giờ bạn thăm Hà Nội mùa thu, mùa đông chưa? Đã bao giờ bạn đọc qua những bài review kinh nghiệm đi Hà Nội của các bạn trẻ chưa? Nếu chưa, hãy thử.
Và nếu rồi, hẳn bạn sẽ thấy được nét đẹp của những gánh hàng rong. Thơ mộng làm sao những người phụ nữ với chiếc xe đạp chở đầy cúc họa mi mỗi đông về. Hấp dẫn làm sao những gánh hàng bán đầy cam tươi, mận chín,…
Vậy đó, nét đẹp của hàng rong không hoa lệ, mỹ miều, chẳng kiêu sa hay cầu kỳ. Mọi thứ toát lên dung dị, nhẹ nhàng mà làm cho lòng người xuyến xao, lắng đọng.
Chẳng còn gì tuyệt vời hơn khi được ngắm nhìn những thước ảnh đẹp về gánh hàng rong và được trực tiếp trải nghiệm khi đến Hà Nội. Bạn hãy thử một lần đi, rồi biết đâu lại đem lòng yêu mảnh đất Hà Thành khi nào không hay!
Với du khách Việt và khách quốc tế, Hà Nội luôn là một điểm đến hấp dẫn vào mọi mùa trong năm. Thủ đô nghìn năm văn hiến với vô vàn thắng cảnh và nét đẹp văn hóa, ẩm thực sẽ làm lưu luyến lòng người. Một trong số đó là những gánh hàng rong, xuất hiện ở khắp mọi ngõ hẻm, mọi cung đường với một nét đẹp bình dị, bền bỉ theo năm tháng.
Bảo An
(Theo Báo Thể Thao Việt Nam)