Ẩm thực Thanh Hóa đâu chỉ có món nem chua nổi tiếng khắp bốn phương mà nơi này còn vô số món đặc sản hấp dẫn khác mà bạn nhất định không được bỏ lỡ khi có dịp ghé thăm mảnh đất này.
Nhắc đến đặc sản Thanh Hóa thì món đầu tiên phải kể đến không ai khác chính là món nem chua. Đây là món ăn vặt khá quen thuộc với các tín đồ ẩm thực Việt vì nó cũng có mặt ở nhiều vùng miền khác và cũng khá nổi tiếng như nem Bình Định, nem Lai Vung,… nhưng có lẽ nem chua Thanh Hóa được ưa chuộng hơn cả.
Đặc sản Thanh Hóa này có khá nhiều loại được chế biến dự theo nhu cầu sử dụng như nem thính, nem vuông, nem dài,… nhưng nguyên liệu thường sẽ có bì lợn thái sợi, thịt heo nạc, thính gạo, các loại gia vị và lá dùng để gói nem như lá đinh lăng, hoặc lá ổi đều được.
Nem chua Thanh Hóa có thể ăn trực tiếp hoặc chấm với tương ớt đều rất ngon. Cái vị ngọt ngọt béo béo của thịt kết hợp với vị chua thanh nhẹ nhẹ, cay cay của tỏi ớt, dai dai sựt sựt của bì heo khiến bao tín đồ ẩm thực say mê. Cũng chính vì thế mà nhiều du khách đều chọn nem chua để làm quà cho bạn bè và người thân của mình sau mỗi chuyến du lịch Thanh Hóa.
Món đặc sản Thanh Hóa tiếp theo mà bạn không nên bỏ qua là bánh gai Tứ Trụ. Trước đây, món bánh này thường chỉ xuất hiện vào dịp lễ tế hay ngày hội họp quan trong của địa phương nhưng giờ đây nó ngày càng được ưa chuộng nên được sản xuất quanh năm để phục vụ nhu cầu của người dân cũng như khách du lịch.
Nguyên liệu làm bánh cũng tương tự như món bánh gai ở nhiều vùng khác và đương nhiên không thể thiếu lá gai. Phần vỏ bánh thì được làm từ gạo nếp được xay mịn rồi lọc lấy bột trộn đều với bột lá gai và mật mía. Còn nhân bánh thì làm từ đậu xanh, dừa nạo, đường và dầu chuối.
Ngoài ra, lá dùng để gói bánh gai Tứ Trụ phải là loại lá chiêu tiêu được phơi khô chứ ko phải là lá chuối tươi như nhiều nơi khác. Bánh gai thành phẩm phải có vị dẻo mềm của gạo nếp quyện cùng vị bùi thơm của đậu xanh, dừa tươi, ngọt ngọt của mật mía và mùi thơm đặc trưng của lá chuối khô khiến ai cũng mê mẩn.
Bánh cuốn là một trong những món ăn quá đỗi quen thuộc các tín đồ của ẩm thực Việt Nam ắt hẳn. Nếu như ẩm thực Hà Nội có bánh cuốn Thanh Trì, Hạ Long có bánh cuốn chả mực, hay bánh cuốn trứng Hà Giang,… thì ở Thanh Hóa cũng có một phiên bản bánh cuốn hấp dẫn không hề kém cạnh là bánh cuốn tôm.
Nguyên liệu chính của đặc sản Thanh Hóa này là gạo tẻ được trồng tại địa phương. Còn phần nhân thì sẽ có thịt heo băm nhỏ cùng với tôm nõn, nhưng điều đặc biệt ở đây là tôm dùng để làm bánh cuốn phải là tôm sông Mã thì mới cho vị ngọt và đậm đà tự nhiên.
Món đặc sản Thanh Hóa này cũng được tráng tương tự như những món bánh cuốn khác, nhưng cái hay là bánh có màu trong suốt, nhìn thì mỏng nhưng khi ăn lại thấy độ dẻo dai ăn rất đã miệng. Bánh được bày lên dĩa, rắc thêm chút hành phi rắc bên ngoài ăn kèm đôi ba miếng giò lụa, hay thịt nướng và chén nước chấm cay cay đậm đà là đủ khiến bao người mê mẩn.
Chè lam Phủ Quảng là món đặc sản khá nổi tiếng của ẩm thực Thanh Hóa. Cũng giống như món bánh gai thì chè lam trước đây chỉ xuất hiện vào dịp lễ tết và thường được gói đơn giản bằng lá chuối khô. Món đặc sản Thanh Hóa này được làm từ những nguyên liệu quen thuộc như gạo nếp, gừng, mật mía, lạc,…
Chè lam khi thanh phẩm sẽ được chia thành từng miếng hình chữ nhật với màu vàng mật bên trong rất hấp dẫn. Khi ăn thử bạn sẽ cảm nhận được dộ dẻo thơm của nếp, cay cay của gừng và vị béo bùi của đậu, nếu có thêm chén chè xanh nóng ấm để nhâm nhi cùng nữa thì càng tuyệt hơn.
>> Xem thêm: Có gì ở làng cổ Đông Sơn Thanh Hóa – 1 trong 10 làng cổ đẹp nhất Việt Nam?
Bánh răng bừa là một trong những món bánh truyền thống của một số tỉnh ở miền Bắc và trong đó có Thanh Hóa. Sở dĩ món bánh này có tên gọi như vậy là vì hình dáng của bánh trông rất giống với cái răng bừa. Ngoài ra, một số nơi khác còn gọi nó là bánh tẻ hay bánh lá.
Nguyên liệu làm bánh răng bừa thì cũng đơn giản, chỉ cần có gạo tẻ ngon, thịt ba chỉ hoặc thịt nạc vai, mộc nhĩ, hành khô, lá dong hoặc lá chuối cùng với các loại gia vị mắm, muối, tiêu,… là đủ. Bánh được hấp chín sẽ thoang thoảng mùi thơm đặc trưng của lớp lá gói bánh.
Đến khi ăn thử thì bạn sẽ cảm nhận cái độ mềm mướt của gạo cùng với phần nhân thịt và mộc nhĩ thơm thơm, đậm vị. Món ăn này có thể ăn nóng hay nguội và tùy sở thích thì bạn có thể chấm với nước mắm hoặc tương ớt cũng đều ngon cả.
Một món đặc sản Thanh Hóa độc đáo nữa là món gỏi cá nhệch Nga Sơn. Món ăn này rất nhiều chất dinh dưỡng, vị lại ngọt và mát nên rất được ưa chuộng, đặc biệt là cánh mày râu rất thích dùng làm mồi nhậu.
Công đoạn chế biến món ngon Thanh Hóa này khá công phu và đòi hỏi sự tỉ mỉ của người đầu bếp. Đặc biệt, điểm nhấn của món ăn này còn phải kể đến phần chẻo chấm ăn kèm với thịt cá. Chẻo chấm phải được làm từ xương cá giã nhuyễn trộn với thịt ba chỉ, mẻ chua, trứng gà cùng các loại gia vị khác để nấu chín.
Ngoài ra, khi ăn món này bắt buộc phải ăn kèm với rất nhiều loại rau khác nhau như lá sung, lá mơ, rau húng, tía tô, bạc hà, đinh lăng, cúc tần,... Đầu tiên là bạn dùng lá sung cùng với các loại lá khác cuốn thành hình phễu rồi cho một ít cá nhệch vào, rưới chẻo và thêm ớt tươi, hành tươi, riềng, sả, mắm tôm tùy thích và ăn hết cả cuộn này mới đúng chuẩn.
Sẽ là một điều vô cùng thiếu sót nếu như bỏ qua món chả tôm khi nhắc đến các món đặc sản Thanh Hóa. Tuy món ăn này không khó để chế biến nhưng muốn ngon đúng điệu thì các nguyên liệu phải thật sự tươi.
Tôm dùng làm chả không cần chọn loại quá to mà phải tươi, sau đó rửa sạch rồi hấp hoặc luộc sơ để dễ bóc phần võ cũng như sợi chỉ đen ở lưng và đem nhã nhỏ. Ngoài ra, phần nhân chả tôm còn phải có thịt ba chỉ chiên vàng băm nhuyễn với hành khô và bánh phở, nêm nếm thêm chút gia vị cho đậm đà.
Còn phần vỏ thì có thể dùng bánh phở loại dày vừa phải để khi cuốn chả bánh không bị nát. Sau cùng là kẹp từng miếng chả tôm vào que rồi nướng trên bếp than hồng đến khi mùi thơm bốc lên và lớp vỏ hơi sém nhẹ, phần nhân lấp ló màu vàng đỏ hấp dẫn là chín. Món ăn này mà ăn kèm với chén nước mắm đủ vị, cùng ít dưa góp và rổ rau sống tươi ngon thì còn gì bằng.
Nếu ai có dịp ghé thăm xứ Thanh thì đừng quên thử món bánh khoái tép này. Thoạt nhìn bạn sẽ trông thấy nó khá giống với bánh xèo của ẩm thực miền Nam, thế nhưng khi thưởng thức bạn sẽ thấy món đặc sản này có hương vị đặc trưng khó thể lẫn với món ăn khác.
Món ăn này không khó chế biến mà nguyên liệu cũng đơn giản, cũng là gạo tẻ, rau cần, hành lá, cải bắp,… và nhất là không thể thiếu linh hồn của món ăn là tép đồng. Tép phải là loại tép tươi roi rói vẫn còn sống thì món ăn mới có thể chuẩn vị được.
Bánh khoái tép phải ăn ngay khi còn nóng thì mới ngon. Những chiếc bánh nóng hổi giòn tan, ăn cùng với chén nước mắm cay ngon, đủ loại rau sống và chút dưa góp chua chua rất dễ ăn mà ít bị ngán. Món này mà ăn vào những ngày mưa gió hay trời lạnh thì càng hấp dẫn.
Có thể nói Thanh Hóa là một trong những miền đất được mệnh danh là “địa linh nhân kiệt” với vô vàn những khung cảnh thiên nhiên tuyệt đẹp cùng với những di tích có ý nghĩa lịch sử to lớn. Nhưng không chỉ có thế nơi đây còn sở hữu những món đặc sản Thanh Hóa dân dã nhưng không kém phần hấp dẫn mà đảm bảo là chẳng nơi nào sánh được. Thế nên, nếu có dịp du lịch Thanh Hóa, bạn nhất định phải dành thời gian thưởng thức những món ăn ấy nhé!
Minh Nguyên
(Theo Báo Thể Thao Việt Nam)